sf]if tyf n]vf lgoGqs sfof{no, nlntk'/ gd:sf/ e]ifk|;fb e't]{n k|d'v sf]if lgoGqs sf]if tyf n]vf lgoGqs sfof{no, nlntk'/

ah]6

!= kl/ro jflif{s cfDbfgL tyf vr{sf] cg'dflgt ljj/0fnfO{ ah]6 elgG5 . सरकारी बजेट भन्नाले सरकारको विगत र वर्तमान अवस्थाको मुल्यांकनको आधारमा आगामी वर्ष गरिने कार्यक्रमको लागि अनुमानित खर्च र सो खर्च जुटाउने श्रोतहरुको अनुमान हो । ah]6 s'g} lglZrt ;dosf] nflu tof/ ul/g] cfDbfgL / vr{sf] cu|Ld ljj/0f xf] . kf}n=Pn=Jo"nL ah]6 zAb k|m]Gr efiffsf] au]6 -Bougette_ af6 ljsf; ePsf] xf] .

@= g]kfndf ah]6 Joj:yfsf] ljsf; ;j{k|yd @))*df3 @! ut]af6 cfw'lgs ah]6 Joj:yfsf] yfngL ePsf] xf] g]kfn clw/fHosf] ;+ljwfg @)!%, ljz]if Joj:Yff P]g @)!&, g]kfnsf] ;+ljwfg @)!( df ah]6nfO{ Pp6f clgjfo{ j}wflgs k|fjwfgsf] ?kdf c+uflng yflnof] . g]kfn clw/fHosf] ;+ljwfg @)$& sf] wf/f && df k|To]s cfly{s jif{sf] nflu ;bgsf] ;o'Qm j}7s ;dIf /fh:j / Joosf] cg'dfg k]z ug'{kg]{ Joj:yf ul/Psf] lyof] g]kfnsf] cGtl/d ;+ljwfg @)^# sf] wf/f (# df Joj:yflksf ;+;b ;dIf /fh:j / Joosf] cg'dfg k]z ug'{kg]{ Joj:yf ul/Psf] 5 .

#= ah]6df x'g'kg]{ ljifox? ut jif{sf] /fh:j / vr{ ;DjGwL oyfy{ ljj/0f . rfn' cf=j=sf] cw{jflif{s cjlwsf] /fh:j cfDbfgL tyf vr{sf] ;ldIff tyf ;Defljt cg'dfg . s/ tyf cfGtl/s C0f / jfXo >f]tjf6 k|fKt x'g] C0f cg'bfg ;DjGwL k|:tfj . ;/sf/jf6 Ps jif{ leq ul/g] sfo{x?sf] nflu cfly{s ;fwgsf] jfF8kmfF8 . ;/sf/L lqmofsnfksf] d"NofÍg tyf cfly{s gLltsf] ;dLIff tyf efjL ;'wf/sf] b[li6sf]0f .

$= ah]6sf] p2]Zo cfly{s ljsf; ug'{ . cfly{s l:y/tf sfod ug'{ . ;fwgsf] clwstd kl/rfng ug'{ . Joj:yflksfsf] lgoGq0f sfod ug'{ . hgtfnfO{ b]zsf] cfly{s l:ylt jf/] hfgsf/L lbg' . of]hgf sfof{Gjogdf ;3fp k'¥ofpg' . lhDd]jf/L tf]Sg' . ;/sf/L sfo{qmdsf] sfof{Gjogdf s'zntf tyf k|efjsfl/tf ;'lglZrt ug'{ .

%= ah]6sf] ljz]iftfx? Jofkstf -comprehensiveness_ nlrnf] (Flexibility) ljlzi6tf-specification_ Jofkstf -comprehensiveness_ lgif]wfTds -exclusiveness_ Pstf -unity_ oyfy{ -accuracy_ :i:6tf -clarity_ k|rf/ -publicity_ OdfGbfl/tf -integrity_ eljZosf] sfo{qmd -future programme_ jflif{s of]hgf -annual programme_ ky kb{zs -guide lines_

^= ah]6sf lsl;dx? /fh:jsf] cg'kftsf] cfwf/df /fh:j / vr{sf] cfwf/df ;Gt'lnt ah]6 3f6f ah]6 art ah]6 /fh:j / vr{sf] cfwf/df /fh:j ah]6 ljlgof]hg ah]6 vr{sf] k|of]hgsf] cfwf/df ;fwf/0f ah]6 ljsf; ah]6 ljlgof]hg kIfsf] k|s[ltsf] cfwf/df rfn' vr{ ah]6 -current expenditure budget) k“"hLut vr{ ah]6 (capital expenditure budget)

Afh]6 rqm ah]6 rqm n]vfk/LIf0f cg'dfg ;dfnf]rgf :jLs[tL e'StfgL tyf k|fKtL n]vfs+g n]vfk/LIf0f ;dfnf]rgf

Afh]6 th{'df k|s[of ( Process of Budget Formulation)

Afh]^ th{'df k|s[ofsf] kl/ro. oL lqmofsnkfx Afh]^ th{'df k|s[ofsf] kl/ro oL lqmofsnkfx?sf] cfwf/df ah]6 th'{df k|lqmofnfO{ b]xfo adf]lhd tLg r/0fdf ljefhg u/]/ JofVof ug]{ ul/P5 . ;|f]t cg'dfg (Resource Estimation) ah]6 l;lnË lgwf{/0f / dfu{bz{g -Determination of Budget Ceiling and Guidelines ah]6sf] tof/L -Budget preparation_

Afh]6 th{'dfsf] ;do tflnsf Afh]6 th{'df kmf/dx? Afh]6 5nkmn 3= Afh]^ th{'df k|s[ofsf d'Vo ljifoj:t'x? Afh]6 th{'dfsf] cfwf/ Afh]6 th{'dfsf] ;do tflnsf Afh]6 th{'df kmf/dx? Afh]6 5nkmn /fli6«o Afh]6 lgdf{0f

4= Afh]^ th{'df cfwf/x. k|rlnt sfg"g ;/sf/sf] lglt tyf sfo{qmd 4= Afh]^ th{'df cfwf/x? k|rlnt sfg"g ;/sf/sf] lglt tyf sfo{qmd ah]6 dfu{bz{g tyf ah]6 ;Ldf ut cf=j=sf] oyf{y sfo{f;Dkfbg / cfo Joo rfn' d"No;"rL tyf o;sf] j[l4b/ ah]6 k|:t'ltsf] 9fFrf dfgj ;+;fwg tyf lgdf{0f ;fdu|L ah]6sf] ;do tflnsf ;/sf/sf] ;+u7gfTds Ifdtf

jflif{s sfo{ of]hgf ljj/0f /fh:j cg'dfg / w/f}6L ljj/0f vr{ cg'dfg 6= Afh]^ th{'df kmf/dx? Afh]6 ;f/f+z jflif{s sfo{ of]hgf ljj/0f /fh:j cg'dfg / w/f}6L ljj/0f vr{ cg'dfg vr{ k'i6\ofFO{

बजेट तर्जुमाका चरणहरु कामको विवरण जिम्मेवार निकाय समयावधि आगामी आ.व.को बजेट प्रक्षेपण प्रतिवेदन रा.यो.आ./अ.म./मन्त्रालयहरु कार्तिक दोश्रो हप्ता श्रोत समितिले बजेट समितिमा पेश गर्ने रा.यो.आ./स्रोत निर्धारण समिति कार्तिक तेश्रो हप्ता बजेट समितिले कुल बजेट आकार र सीमा निर्माण रा.यो.आ./अ.म. बजेट तथा कार्यक्रम महाशाखा मंसिर दोश्रो हप्ता बजेट तर्जुमा मार्गदर्शन र सीमा पठाउने रा.यो.आ./अ.म. मंसिर तेश्रो हप्ता मन्त्रालयगत र कार्यगत वजेट सीमा र निर्देशन मंसिर चौथो हप्ता बजेट सीमा मातहतका निकायमा पठाउने मन्त्रालय/सम्बन्धित निकाय पुष पहिलो हप्ता

बजेट तर्जुमाका चरणहरु प्राप्त बजेट सीमा भित्र रही LMBIS प्रविष्टि गरी विभागमा पठाउने जिल्ला/आयोजना माघ पहिलो हप्ता जिल्लागत LMBIS प्रविष्टि छलफल / पुनरावलोकन गरी विभागीय LMBIS प्रविष्टि मन्त्रालयमा पठाउने विभाग माघ चौथो हप्ता मन्त्रालयमा कार्यगत र नीतिगत मार्ग दर्शन सहित विभाग संग छलफल सम्बन्धित मन्त्रालय/निकाय फागुन पहिलो हप्ता मन्त्रालयतगत /पुनरावलोकन तथा LMBIS प्रविष्टि अर्थ मन्त्रालय/रा.यो.आ.मा पठाउने फागुन तेश्रो हप्ता कार्यक्रम तथा बजेटमा विस्तृत छलफल अ.म./रा.यो.आ. चैत्र चौथो- बैशाख तेश्रो हप्ता बजेटको मस्यौदा तयारी अ.म. वैशाख चौथो हप्ता

मन्त्रालयगत बजेट सूचना प्रणाली (LMBIS) वार्षिक बजेट तर्जुमाका चरणमा मन्त्रालय/ निकाय वा अन्तर्गतका इकाईहरुबाट वार्षिक कार्य योजना अनुरुप विस्तृत रुपमा क्रियाकलाप सहित बजेट प्रस्ताव गर्न तयार गरिएको सूचना प्रविधिमा आधारित प्रणाली। बजेटलाई शीर्षक- उपशीर्षक- खर्च शीर्षक- क्रियाकलाप- ईकाई- परिमाणमा विभाजन गरी चौमासिक विभाजन सहितको विस्तृत तथ्याङ्कका आधारमा बजेट तर्जुमा गर्न स्थापित संयन्त्र।

Background Initially Developed on Microsoft Access as Prototype Version before 2000 (2051/52)- Financial Management Project, MOF Developed on Oracle forms and reports 6i and Oracle 8i in 2001 (2054)- Financial Management Project Ext. II, MOF Updated System Regular and Development System to Recurrent and Capital. Introduction of GFS 2001 Coding in Government System. Upgraded System to Oracle 10g and implemented GFS Coding in IFMIS– Public Financial Management Project, FCGO

IFMIS (Integrated Financial Management Information system) LMBIS (Line Ministry Budget Information System) - Line Ministry BMIS (Budget Management Information System) -Ministry of Finance DECS (District Expenditure Control System TSA) -District Treasury Controller Office FMIS (Financial Management Information System) -FCGO CGAS (Computerized Government Accounting System) -Paying Office RMIS (Revenue Management Information System) -Paying Office AIMS (Aid Management Information System) -Ministry of Finance

Integrated Financial Management Information System Line Ministry Budget Information System (LMBIS) Line Ministry Budget Managment Information System (BMIS) Ministry of Finance Red Book Proposed Plan/Budget Expenditure /Revenue Redbook Detail Expenditure/Revenue Treasury Single Account (DECS) DTCO Financial Management Information System (FMIS) FCGO

Integrated Financial Management Information System BMIS LMIBS FMIS TSA / DECS Accounting Software CGAS, RMIS & RAS 21

BMIS (Budget Management Information System) Compile (Final Processing ) Planning and Budgeting Estimate Revenue Prepare Revised Expenditure and Revenue of Current Year Actual Expenditure and Revenue of Last Year (Synchronization from FMIS) Reports Redbook Budget Speech Source Book MIS Reports Virement (रकमान्तर स्रोतान्तर) Release (निकासा)

Major Contents of LMBIS Budget Ceiling Entry (रा.यो.आ. को सिलिङ प्रविष्टी) Defining Activities (क्रियाकलाप प्रविष्टी) Defining Project / Sub-Project and Components (आयोजना/सव आयोजना प्रविष्टी) Ministry Ceiling Entry (मन्त्रालयगत सिलिङ प्रविष्टी) Preparing Annual Work Plan and Budget Proposal (बजेट प्रविष्टी/ वार्षिक कार्ययोजना प्रविष्टी) Procurement Plan Entry (खरीद योजना प्रविष्टी) Project Output Entry (आउटपुट प्रविष्टी) Generating Reports (विभिन्न प्रतिवेदनहरु) Revise Budget (कार्यक्रम संशोधन)

Features of LMBIS क्रियाकलाप अनुसार बजेट विनियोजन हुने (Activity-wise Budget Allocation) चौमासिक विभाजन सहितको बजेटको खाका तयार हुने (Trimester Breakdown) बजेट तथा कार्यक्रम संगसंगै तयार हुने (Finalize Budget and Program Simultaneously) स्थानीयस्तरबाट कार्यक्रम प्रस्ताव गरिने (Bottom-up Program Proposal)

Features of LMBIS==========….. समयमै कार्यक्रम कार्यान्वयन गर्न सरल र सहज (Ease and Timely Program Implementation) सरकारी आर्थिक क्रियाकलापको वृहद अभिलेख व्यवस्थापन र पहूंचमा सहजता पारदर्शी प्रणाली (Transparency) नीति निर्माण र निर्णय प्रकृयामा सहयोगी एकीकृत वित्तीय व्यवस्थापन तथा सूचना प्रणाली (IFMIS) को निर्माणको आधार

LMBIS बाट बजेट प्रस्ताव गर्दा आवश्यक पर्ने सूचना/तथ्यांकहरु बजेट शीर्षक/उप-शीर्षक (Budget Head) जिल्लागत/सह-आयोजनाहरु (Sub-Project/District) खर्च शीर्षक (Economic Head-Line Item) क्रियाकलाप शुरु ३ तह सवैका लागि निर्मित र २ तह विशिष्ट किसिमको तह (Activity -Generic - 3 and 2 - specific levels) दाता (Donor) श्रोतको प्रकार (Funding) पुष्टायांई (Justification) बजेट रकम र आगामी २ वर्षे प्रक्षेपण (Budget amount & projection for next Two years)

LMBIS बाट बजेट प्रस्ताव गर्दा आवश्यक पर्ने सूचना/तथ्यांकहरु चालु वर्षको वजेट र ६ महिनाको खर्चका साथै गत आ.व.को खर्च (Current year budget; 6 months Expenditure of Current F.Y & Expenditure of last F.Y.) क्रियाकलापको चौमासिक विभाजन (Trimester break down of Activities) आयोजना र कार्यक्रमको कुल लागत (Total Cost of the project/Program) गत आ.व. सम्मको कुल खर्च (Total Expenditure till Last year) गत आ.व. सम्मको कुल प्रतिफल/नतिजा (Total Output till last year)

LMBIS-Budget प्रस्तावका चरणहरु Stage 1- Spending Units यसमा सामान्यतया कार्यसञ्चालन (जिल्ला) स्तरका निकाय र आयोजनाहरु संलग्न हुन्छन्। प्रस्तावित बजेट विभागमा पठाईन्छ र विभागमा पुनरावलोकन हुन सक्दछ। विभागमा पठाई सकेपछि पुनः फिर्ता पाउन विभागको अनुमति चाहिन्छ। Stage 2- Departments विभागमा मातहतका निकायबाट प्राप्त बजेट प्रस्ताव Review गर्न सक्ने । संशोधन गरे पश्चात् तालुक मन्त्रालयमा पठाईन्छ । Stage 3 and 4- Ministries बजेटलाई एकीकृत रुपमा संशोधन/पुनरावलोकन गर्ने कार्य मन्त्रालयमा रहेको योजना महाशाखाले गर्दछ। सचिवज्यूबाट अन्तिम स्वरुप दिएको बजेट प्रस्ताव रा.यो.आ./अ.म.मा सम्प्रेषण गर्ने गर्दछ। Stage 5- National Planning Commission and Ministry of Finance राष्ट्रिय योजना आयोग, अर्थ मन्त्रालय र सम्बन्धित मन्त्रालय/निकायका पदाधिकारीहरुसंग प्रस्तावित बजेटमाथि क्रियाकलापगत छलफल गरी मन्त्रालय/निकाय/आयोजनाको बजेटलाई अन्तिम रुप दिइन्छ। छलफलको क्रमममा बजेट प्रस्तावमा त्रुटीहरु फेलापरेमा सच्याउनको लागि फिर्ता पठाउन सकिन्छ।

Ministry Specific Reports Budget Justification forms NPC Form 1 Report Generation Ministry Specific Reports Budget Justification forms NPC Form 1 Procurement Plan Output form Miscellaneous

ध्यान दिनु पर्ने केहि विषयहरु बजेट सिलिङ र वितरणको अधीन भित्र बजेट प्रस्ताव गर्नु पर्ने नीतिगत निर्देशनहरु प्रस्तावित वार्षिक लक्ष्य र प्राथामिकता बजेट र कार्यक्रम वीचको समान्जस्यता कार्यान्वयन क्षमता/प्राविधिक पक्ष Unit Cost /Norms/Ministry Specific Norms बजेट तर्जुमा दिग्दर्शन,२०७२ तथा कार्य संचालन निर्देशिका २०७० समय सीमा र बजेट

LMBIS मा गर्न बाँकी कार्यहरु.... कोष तथा लेखा नियन्त्रक कार्यालयमा रहेको जिल्लागत खर्च ब्यवस्थापन प्रणाली (DECS) र खर्च गर्ने कार्यालयहरुको CGAS संग आवद्धता राष्ट्रिय योजना आयोगले Online बाट कार्यक्रम स्वीकृति गर्ने Online बाटै अख्तियारी प्रदान गर्ने कार्य आर्थिक प्रगतिलाई भौतिक प्रगतिसंग आवद्धता स्थानीय निकायहरुको राष्ट्रिय बजेट बाहिरको (Off Budget Off Treasruy) रकमलाई पनि समेट्ने कार्य

Requirements for LMBIS Internet Browser (Firefox Recommended) www.Mozilla.org Java Runtime Environment(JRE) www.java.com Nepali Unicode (Romanized, Traditional) www.madanpuraskar.org Kalimati (Unicode font) www.lmbis.gov.np – for Public 10.1.9.26 – for Singhdurbar

:yfgLo txdf ah]6 Joj:yf tyf cfly{s sfo{ k|0ffnL

बजेट तर्जुमा प्रक्रिया १. राजस्वका श्रोत तथा अनुमानको प्रस्ताव। २ ब्यय अनुमान आन्तरिक तर्फको खर्च अनुमान । अनुदान तर्फको खर्च अनुमान । ३ बजेट तथा कार्यक्रम सम्बन्धी प्रतिवेदन । ४ स्थानीय सभाबाट बजेट स्वीकृति । ५ सूत्रमा बजेट तथा कार्यक्रमको स्वीकृति ।

सूत्रः स्थानीय तहमा स्रोत समूह व्यवस्थापन सूत्रः स्थानीय तहमा स्रोत समूह व्यवस्थापन १. स्रोतको प्रकार २. स्रोत समूह ३. स्रोतको तह ४. स्रोत शीर्षक ५. विधि आगामी आ.ब.को अनुमान गत वर्षको नगद मौज्दात संघीय सरकार नेपाल सरकार समानिकरण अनुदान, सशर्त अनुदान विशेष अनुदान, समपुरक अनुदान, अन्य अनुदान नगद, सोधभर्ना, सोझै भुक्तानी, वस्तुगत प्रदेश तथा स्थानीय तह प्रदेश नं. स्थानीय तह नं. ,, ,, ,, ,, राजस्व बाँडफाँड बाँडफाँड भर्इ प्राप्त हुने मु.अ.कर, अन्तःशुल्क र अन्य बाँडफाँड हुने राजस्वका शीर्षकहरू नगद आन्तरिक राजस्व आन्तरिक स्थानीय तहका राजस्व शीर्षकहरू वैदेशिक स्रोत दातृ निकाय अनुदान । ऋण जनसहभागिता जन सहभागिता सर्वसाधारण नगद, वस्तुगत, श्रम सहभागिता

बजेट उपशिर्षक तथा कार्यक्रम बजेट तथा खर्चको लेखाङ्कन गर्ने मूल आधार। बजेट शिर्षक तथा उपशिर्षकलाइ सिष्टममा नै परिभाषित आवश्यकता अनुसार बजेट उपशीर्षक थप गर्न सक्ने । स्थानीय तहको वडाको आधारमा बजेटशिर्षकको ब्यवस्था कृषि शिक्षा तथा स्वास्थ्यको बजेट शीर्षक र त्यसको बजेट तथा कार्यक्रम सिष्टममा नै अपडेट गरिएको । कम्प्युटरलाइ

खर्च अनुमानका प्रक्रिया - १ उपशीर्षकको छनोट । खर्चको क्षेत्र यकीन । क्षेत्रसँग सम्बन्धित उपक्षेत्रको पहिचान । उपक्षेत्र अन्तर्गतको मुख्य क्रियाकलापको छनोट । मुख्य कार्यक्रम प्रविष्टि र खर्च शीर्षकको यकीन । आयोजना वा कार्यक्रमको नाम प्रविष्टि । कार्यक्रमको संक्षिप्त विवरण - ठेगाना आदि ।

खर्च अनुमानका प्रक्रिया - २ खरिद योजना तथा लक्षित समूहको छनोट । परिमाण तथा लागत प्रविष्टि, बजेट अनुमान । बजेटको श्रोत, तह, प्रकार र विधिको छनोट । बहुबर्षिय योजनाको कूल परिणाम वा लागत । अघिल्लो आर्थिक बर्षको उपलब्धि । आगामी दुई बर्षको खर्चको अनुमान ।

बजेट विनियोजन - खर्चका क्षेत्र १. आर्थिक विकास २. सामाजिक विकास ३. पूर्बाधार विकास ४. वातावरण तथा विपद ब्यवस्थापन ५. संस्थागत विकास तथा सेवा प्रवाह ६. वित्तीय ब्यवस्थापन र सुशासन क्षेत्र ७. कार्य सञ्चालन तथा प्रशासनिक खर्च

बजेट विनियोजन - खर्चका उपक्षेत्रहरु - १ आर्थिक विकास - कृषि, उद्योग तथा वाणिज्य, पर्यटन सहकारी, वित्तीय क्षेत्र तथा विविध . सामाजिक क्षेत्र - शिक्षा, स्वास्थ्य, खानेपानी तथा सरसफाइ, संस्कृति प्रबर्द्धन, लैंगिक समानता तथा सामाजिक समावेशीकरण तथा विविध . पूर्बाधार विकास क्षेत्र - सडक तथा पूल, सिचाइ, भवन तथा शहरी विकास, उर्जा, लघु तथा साना जलविद्युत, संचार, खानेपानी पूर्बाधार तथा विविध .

बजेट विनियोजन-खर्चका उपक्षेत्रहरु - २ वातावरण तथा विपद ब्यवस्थापन - वन तथा भूसंरक्षण जलाधार संरक्षण, वातावरण संरक्षण, जलबायु परिवर्तन, फोहरमैला ब्यवस्थापन, जल उत्पन्न प्रकोप नियन्त्रण, विपद ब्यवस्थापन, बारुण यन्त्र सञ्चचालन, ल्यान्डफिल्ड साइट तथा विविध . संस्थागत विकास तथा सेवा प्रवाह - मानव संशाधन विकास, संस्थागत क्षमता विकास, संस्थागत पूर्वाधार नागरिक वडापत्र तथा टोकन प्रणालि, सेवा प्रवाहमा मापदण्ड निर्धारण, सूचना प्रविधि, पञ्जिकरण ब्यवस्थापन, अभिलेख ब्यवस्थापन, सुरक्षा ब्यवस्थापन, तथा विविध .

बजेट विनियोजन - खर्चका उपक्षेत्रहरु - ३ वित्तीय ब्यवस्थापन र सुशासन - लेखाङ्कन तथा राजस्व परिचालन, सामाजिक परीक्षण, अन्तिम लेखापरीक्षण तथा वेरुजू, सार्वजनिक सुनुवाई, आन्तरिक नियन्त्रण तथा लेखापरीक्षण, वित्तीय अनुशासन तथा जोखिम न्यूनीकरण र विविध । कार्य संञ्चालन तथा प्रशासनिक खर्च - कार्य सञ्चालन सम्बन्धी चालू तथा पूँजिगत खर्चका मुख्य मुख्य शीर्षकहरु यसका उपक्षेत्रका रुपमा रहेका ।

खर्च शीर्षक विवरण - ३ कार्य संञ्चालन तथा प्रशासनिक खर्च – कार्य सञ्चालन सम्बन्धी चालू तथा पूँजिगत खर्चका मुख्य मुख्य शीर्षकहरु यसका उपक्षेत्रका रूपमा रहेका ।

खर्च शीर्षकको संरचना यसै खर्च शीर्षकमा लेखाङ्कन गरिन्छ अन्तमा तीनवटा शीर्षक भएको आधार शीर्षक २१००० पारिश्रमिक सुविधा अन्तमा दुईवटा शून्य भएको मूल शीर्षक २११०० पारिश्रमिक सुविधा २१११० नगदमा दिइने पारिश्रमिक र सुविधा अन्तमा एकवटा शून्य भएको शीर्षक अन्तमा शून्य नभएको उपशीर्षक यसै खर्च शीर्षकमा लेखाङ्कन गरिन्छ २११११ पारिश्रमिक कर्मचारी २१११२ पारिश्रमिक पदाधिकारी

कार्य सञ्चालन तथा प्रशासनिक खर्च क्षेत्र कार्य सञ्चालन तथा प्रशासनिक खर्च उपक्षेत्रमा मूल शीर्षक २११०० पारिश्रमिक सुविधा मुख्य कार्यक्रम शीर्षक २१११० नगदमा दिइने पारिश्रमिक र सुविधा मुख्य क्रियाकलाप उपशीर्षक २११११ पारिश्रमिक कर्मचारी उपशीर्षक २१११२ पारिश्रमिक पदाधिकारी

कार्य सञ्चालन तथा प्रशासनिक खर्च क्षेत्र कार्य सञ्चालन तथा प्रशासनिक खर्च उपक्षेत्रमा मूल शीर्षक २२५०० कार्यक्रम सम्बन्धी खर्चहरु मुख्य कार्यक्रम शीर्षक २२५१० तालिम तथा गोष्ठी उपशीर्षक २२५११ कर्मचारी तालिम खर्च मुख्य क्रियाकलाप उपशीर्षक २२५१२ सीप विकास तथा जनचेतना तालिम तथा गोष्ठी सम्बन्धी खर्च

बजेट स्वीकृत गर्ने बजेट स्वीकृत राजस्व अनुमान एबं खर्च अनुमान अर्थात् बजेट सम्बन्धित स्थानीय तहको सभाबाट पारित अर्थात् स्वीकृत भएपछि बजेट स्वीकृत गर्ने

आर्थिक प्रशासन संचालन गर्ने कानुनी संरचना नेपालको संविधान स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐन, २०७४ अन्तर–सरकारी वित्त व्यवस्थापन सम्बन्धी ऐन, २०७४ राष्ट्रिय प्राकृतिक श्रोत तथा वित्त आयोग ऐन २०७४ सघीय आर्थिक कार्यविधि ऐन, २०५५ विकास सहायता नीति, २०७१ (बैदेशिक सहायतासम्बन्धी) सार्वजनिक खरिद ऐन २०६३, (नियमावली स्थानीय तहले आफै बनाउनु पर्ने) भ्रमण खर्च नियमावली २०६४ २०७३ फागुन

राजस्वका श्रोतहरु स्रोत शीर्षकहरु नेपाल सरकार वित्तीय समानिकरण, सशर्त, विशेष र समपूरक अनुदान प्रदेश सरकार राजस्व बाँडफाँड मूल्य अभिबृदि कर र आन्तरिक उत्पादनमा लागेको अन्तशुल्कको रकम र प्राकृतिक स्रोतको रोयल्टी बाँडफाँडबाट प्राप्त रकम आन्तरिक आम्दानी एकीकृत सम्पत्ति कर, घर बहाल कर, व्यवसाय कर, सेवा शुल्क, दस्तुर, गैर कर आदि अन्तर स्थानीय तह लगानी जस्तै फोहोर प्रशोधन केन्द्र निर्माणको बजेट । वैदेशिक स्रोत नेपाल सरकारबाट स्वीकृति प्राप्त कार्यक्रमका रकमहरु । जनसहभागिता विकास निर्माणमा उपभोक्ताबाट सङ्कलित रकम आन्तरिक ऋण आयोगको मापदण्ड बमोजिम स्वदेशी वित्तीय सस्थाबाट लिएको ऋण

वित्तीय समानीकरण अनुदान नेपाल सरकारले प्रदेश तथा स्थानीय तहको खर्चको आवश्यक्ता र राजस्व क्षमताको आधारमा आयोगको सिफारिसमा प्रदेश र स्थानीय तहलाई वित्तीय समानीकरण अनुदान वितरण गर्नेछ । नेपाल सरकारबाट प्राप्त अनुदान र आफ्नो स्रोतबाट उठेको राजस्वलाई प्रदेशले प्रदेश भरका स्थानीय तहको खर्चको आवश्यक्ता र राजस्वको क्षमताको आधारमा प्रदेश कानून बमोजिम आयोगको सिफारिसमा वित्तीय समानीकरण अनुदान वितरण गर्नेछ ।

सशर्त अनुदान कुनै योजना कार्यान्वयन गर्न नेपाल सरकार र प्रदेश सरकारले सशर्त अनुदान दिनेछ। नेपाल सरकार र प्रदेश सरकारले योजना कार्यान्वयन गर्न आवश्यक शर्त तोक्ने र शर्तको स्थानीय तहले पालना गर्नु पर्नेछ ।

समपूरक अनुदान (Matching Fund) नेपाल सरकार र प्रदेश सरकारले पूर्वाधार विकास सम्बन्धी कुनै योजना कार्यान्वयन गर्न प्रदान गर्न सक्नेछ । यो अनुदान प्रदान गर्दा निम्न आधार बनाइनेछः– योजनाको संभाव्यता, योजनाको लागत, योजनाबाट प्राप्त हुने प्रतिफल वा लाभ, योजना कार्यान्वयन गर्न सक्ने वित्तीय तथा भौतिक क्षमता वा जनशक्ति, योजनाको आवश्यकता र प्राथमिकता ।

विशेष अनुदान नेपाल सरकार र प्रदेश सरकारले देहायको कुनै उद्देश्य राखी कुनै खास योजनाको लागि विशेष अनुदान प्रदान गर्न सक्नेछ- शिक्षा, स्वास्थ्य, खानेपानी जस्ता आधारभूत सेवाको विकास र आपूर्ति गर्ने, अन्तर प्रदेश वा अन्तर स्थानीय तहको सन्तुलित विकास गर्ने, आर्थिक, सामाजिक वा अन्य कुनै प्रकारले विभेदमा परेको वर्ग वा समुदायको उत्थान वा विकास गर्ने ।

आन्तरिक ऋण र भुक्तानी ऋण लिन सक्ने कार्यक्रम उत्पादनशील, रोजगारमूलक, आन्तरिक आयवृद्धि र पूँजीगत कार्यको लागि राष्ट्रिय प्राकृतिक स्रोत तथा वित्त आयोगको सिफारिसको सीमाभित्र मात्र ऋण लिने । सभाबाट स्वीकृत गराई २५ वर्षभन्दा कम अवधिको लागि आन्तरिक ऋण लिन सक्ने । स्थानीय तहले आफ्नो अनुदानबाट भुक्तानी नगरेमा संघ वा प्रदेशबाट जाने अनुदानबाट कटाई भुक्तानी गरिने । अन्य व्यवस्था संघीय कानून बमोजिम हुने । स्थानीय तहले आँफै कानून बनाउन नपाउने ।

a}b]lzs ;xfotf भौतिक पूर्वाधारको मर्मत र जीर्णोद्वार प्रदेश तथा स्थानीय तहले नेपाल सरकारको पूर्व स्वीकृति बिना कुनै पनि किसिमको वैदेशिक अनुदान वा सहयोग लिन वा वैदेशिक अनुदान वा सहयोगमा कुनै योजना वा कार्यक्रम कार्यान्वयन गर्न सक्ने छैन। नेपाल सरकारले वैदेशिक सहायता लिने क्षेत्रहरु भौतिक पूर्वाधारको मर्मत र जीर्णोद्वार शिक्षा स्वास्थ्य र मानव विकास स्वदेशी उत्पादन र उत्पादकत्व बृद्धी स्वदेशमा रोजगारी सिर्जना र क्षमता विकास विपद् व्यवस्थापन विज्ञान तथा प्रविधिको विकास र हस्तान्तरण वातावरण सरक्षण र जलवायु परिवर्तन सार्वजनिक निजी साझेदारीमा गरिने लगानी नेपाल सरकारले उपयुक्त ठानेका अन्य क्षेत्रहरु

राजस्व बाँडफाँड g]kfn ;/sf/ ;DalGwt k|b]z :yfgLo tx &)% !%% मूल्य अभिबृद्धि कर र अन्तशुल्कको बाँडफाँट (मासिक रुपमा प्राप्त हुने) g]kfn ;/sf/ ;DalGwt k|b]z :yfgLo tx &)% !%% k|fs[lts ;|f]tsf] /f]oN6Lsf] afF8kmfF8 -jflif{s ?kdf k|fKt x'g]_ qm=;+= /f]oN6Lsf] zLif{s g]kfn ;/sf/ ;DalGwt k|b]z ;DalGwt :yfgLo tx ! kj{tf/f]x0f %) % @%% @ ljB't # jg $ vfgL tyf vlgh % kfgL tyf cGo k|fs[lts ;|f]t

वित्तीय अधिकार (कर लगाउने) लगाउने तरिका एकीकृत सम्पत्ति कर वा घरजग्गा कर (दफा ५५) २०७५।४।१ बाट अनिवार्य कुनै व्यक्तिको सम्पूर्णा घर र जग्गाको एकीकृत रुपमा हिसाब गरी लगाइने सम्पत्ति कर । भूमिकर (मालपोत) (दफा ५६) जग्गाको उपयोगका आधारमा भूमिकर (मालपोत) लगाउने, तर एकीकृत सम्पत्ति कर लगाएको अवस्थामा भूमिकर (मालपोत) लगाइन नपाइने । घर जग्गा बहाल कर, सघ/प्रदेशले लिन नपाउने, स्थानीय तहको एकल कर (दफा ५७) कुनै व्यक्ति वा सस्थाले भवन घर पसल ग्यारेज गोदाम टहरा छप्पर कारखाना जग्गा वा पोखरी पुरै वा आशिक तवरले भाडामा दिएमा त्यस्तो भाडा रकममा लगाइने कर । व्यवसाय कर, (दफा ५८) व्यापार व्यवसाय वा सेवामा पुँजीगत लगानी र आर्थिक कारोबारको आधारमा लगाउने ।

वित्तीय अधिकार (कर लगाउने)‍‍ लगाउने तरिका बहाल बिटौरी शुल्क, (दफा ५९) आफूले निर्माण रेखदेख वा सञ्चालन गरेको हाट बजार वा पसल वा सरकारी जग्गामा बनेका सरचनाको उपयोग बापत लिइने शुल्क पार्किङ शुल्क, (दफा ६०) सवारी साधनलाई पार्किग सेवा उपलब्ध गराए बापत लिइने शुल्क जडीबुटी, कवाडी र जीवजन्तु कर, (दफा ६१) यस्ता वस्तुको व्यवसायिक उपयोग गरे वापत लिइने कर सेवा शुल्क (दफा ६२) पर्यटकीय मनोरञ्जनमूलक साहसिक खेलकूद, स्थानीय पूर्वाधार, अचल सम्पत्ति मूल्याकन जस्ता विभिन्न सेवा सुविधा उपलब्ध गराइ सेवा उपयोग गरे बापत लिइने शुल्क । शुल्क दस्तुर दफा ११(२)घ सिफारिस दर्ता अनुमति आदि ।

कर सम्बन्धी सयुक्त अधिकार र एकल प्रशासन सवारी साधन कर दर निर्धारण तथा सङ्कलन प्रदेशले गर्ने तर टाँगा रिक्सा अटोरिक्सा र इ रिक्साको दर निर्धारण तथा सङ्कलन गापा नपाले गर्ने । प्रदेशले सवारी साधन कर उठाउँदा स्थानीय तहले सवारी साधनमा लगाएको कर समेत उठाउने । घरजग्गा रजिष्ट्रेसन शुल्कको दर प्रदेशले निर्धारण गर्ने र सङ्कलन गापा नपाले गर्ने । प्रदेशले लगाएको घर जग्गा रजिष्ट्रेशन शुल्क समेत स्थानीय तहले उठाउने, विज्ञापन करको दर निर्धारण र सङ्कलन गापा नपाले गर्ने । प्रदेशले लगाएको विज्ञापन कर समेत सङ्कलन गर्ने ।

कर सम्बन्धी सयुक्त अधिकार र एकल प्रशासन मनोरञ्जन करको दर एवम् प्रकृया प्रदेशले निर्धारण गर्ने र सङ्कलन गापा नपाले गर्ने ।प्रदेशले लगाएको मनोरञ्जन कर समेत उठाउने । पदयात्रा र पर्यटन शुल्कको दर निर्धारण र सङ्कलन प्रदेशले गर्ने । t/, kj{tf/f]x0f z'Ns / /fli6«o lgs'~h, aGohGt' cf/If tyf ;+/If0f If]qsf] k|a]z z'Nssf] lgwf{/0f / ;+sng g]kfn ;/sf/n] Joa:yf u/] adf]ldh x'g] . उद्यान, पार्क, चिडियाखाना, एतिहासिक तथा पुरातात्विक सम्पदा, सग्रहालय जस्ता सम्पदाको उपयोगको प्रवेश शुल्क गापा नपाले लगाउने।

कर सम्बन्धी सयुक्त अधिकार 9'Ëf, lu§L, :n]6, afn'jf, r'g 9'Ëf, v/L9'Ëf, ce|v / bxQ/ axQ/df k|fs[lts ;|f]t s/sf] b/ / k|s[of k|b]zn] lgwf{/0f ug]{ / ufpF÷gu/kflnsfn] ;+sng ug]{ k|b]z / ufpF÷gu/kflnsfn] o;/L ;+sng u/]sf] /fh:j k|b]zdf /xg] sf]ifdf cnu cnu zLif{s v'Ng] u/L hDdf ug'{ kg]{, o;/L hDdf ePsf] /sd b]xfosf cfwf/df ;Gt'lnt / kf/bzL{ ?kdf afF8kmfF8 ul/g] M /fh:j pTklQsf] cfwf/, /fh:j ;+sng nfut, k|b]z / ufpFkflnsf jf gu/kflnsfn] hgtfnfO{ k'¥ofpg' kg]{ ;]jfsf] If]q, ul/aL, :yfgLo If]qut c;Gt'ng / c;dfgtf Go"gLs/0f cGo cfosf cfwf/x?

कर सम्बन्धी सयुक्त अधिकार उठेको करको प्रशासनिक खर्च बापत बढीमा दुई (२) प्रतिशत रकम त्यस्तो कर उठाउने तहले आफ्नो सञ्चित कोषमा जम्मा गरी बाँकी रकम जुन तहको कर उठाएको हो सोही तहको सञ्चित कोषमा जम्मा गर्नु पर्ने

कर लगाउन नपाउने क्षेत्र कर, शुल्क वा दस्तुर लगाउन नपाउने : गाउँपालिका तथा नगरपालिकाले प्रचलित कानून बमोजिम केही विषयमा कर लगाउन नसक्ने, गा.पा. तथा न.पा.ले प्रचलित कानून बमोजिम कूटनीतिक नियोग वा कूटनीतिज्ञलाई कर नलाग्ने विषयमा कर लगाउन सक्ने छैनन्। दफा ६३(३)

:yfgLo ;l~rt sf]ifdf bflvn x'g] /sdx? आफूले उठाएको राजश्व तथा आयबाट प्राप्त रकम, राजश्व बाँडफाँडबाट प्राप्त हुने रकम, नेपाल सरकारबाट प्राप्त अनुदान तथा अन्य रकम, प्रदेश सरकारबाट प्राप्त अनुदान तथा अन्य रकम, कुनै व्यक्ति, सङ्‍घ वा संस्थाबाट प्राप्त रकम, राष्ट्रिय प्राथमिकताको आधारमा गाउँपालिका तथा नगरपालिकाको लागि नेपाल सरकारले विदेशी सरकार, निकाय, सङ्‍घ संस्था वा व्यक्तिबाट लिएको वैदेशिक सहायताबाट उपलब्ध गराएको रकम, अन्य गाउँपालिका तथा नगरपालिकाबाट प्राप्त अनुदान तथा अन्य रकम, आन्तरिक ऋणबाट प्राप्त रकम, अन्य कुनै स्रोतबाट प्राप्त हुने रकम।

सचित कोषबाट खर्च गर्ने विधि गा.पा. न.पा.को कोषमा जम्मा हुन आउने सबै रकम सरकारी कारोबार गर्ने बैंकमा खाता खोली जम्मा गर्नु पर्नेछ। रकम खर्च गर्ने सम्बन्धी व्यवस्था स्थानीय कानून बमोजिम हुनेछ। कानून बनाउँदा देहाय बमोजिमका रकम बाहेक अन्य रकम सो कोषबाट खर्च गर्न नसकिने गरी बनाउनु पर्नेछ :- सभाले सञ्चित कोषबाट खर्च गर्ने गरी स्वीकृत गरेको वार्षिक बजेटबमोजिमको रकम, वार्षिक बजेट विचाराधिन रहेको अवस्थामा दैनिक कार्य सञ्चालनको लागि पेश्कीका रूपमा त्यसरी विचाराधीन बजेटमा विनियोजित व्यय रकमको बढीमा एक तृतीयांश रकम, अदालतको फैसला बमोजिम गाउँपालिका वा नगरपालिकाले तिर्नु वा बुझाउनु पर्ने रकम, दफा ७० बमोजिमको आकस्मिक कोषको लागि सभाले तोकिदिएको रकम, गाउँपालिका तथा नगरपालिकाले लिएको ऋणको तिर्नु पर्ने सावाँ तथा व्याजको रकम ।

ग ५ स्थानीय विशेष कोष खाताहरु स्थानीय सञ्चित कोष संघीय सरकार प्रदेश सरकार राजस्ब बाँडफाँड आन्तरिक आय वैदेशिक श्रोत अन्तर स्थानीय तह जनसहभागिता ग -४ स्थानीय सञ्चित कोष सम्बन्धित सभाबाट स्वीकृत कार्यक्रम तथा बजेट बाँडफाँड अनुसार कार्य सञ्चालन खातामा रकम निकासा हुने ग २-१ चालू खर्च खाता ग २-२ पूँजिगत खर्च खाता ग ५ स्थानीय विशेष कोष खाताहरु संविधानको धारा २२९ र स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐनको दफा ६९ अनुसार स्थानीय सञ्चित कोषको संचालन गाउँपालिका वा नगरपालिकाको प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत र लेखा प्रमुखको संयुक्त दस्तखतबाट हुने

स्थानीय तहमा प्रशासनिक खर्च र पुँजीगत खर्चको अनुपात प्रदेश तथा स्थानीय तहले आफूले उठाएको राजस्व र राजस्व बाँडफाँटबाट प्राप्त हुने रकमबाट प्रशासनिक खर्च पुग्ने गरी राजस्व र व्ययको अनुमान पेश गर्नु पर्नेछ । (अन्तरसरकारी वित्त व्यवस्थापन ऐन २०७४ दफा २१ (४))

स्थानीय तह खर्च खाता र सञ्चालन सञ्चित कोष ग २-१ चालू खर्च खाता ग २-२ पूँजिगत खर्च खाता ग ५ स्थानीय विशेष कोष खाताहरु सम्बन्धित सभाबाट स्वीकृत कार्यक्रम तथा बजेट बाँडफाँड अनुसार सञ्चित कोषबाट कार्य सञ्चालन खातामा रकम निकासा हुने प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत र लेखा प्रमुख वा प्र. प्र. अ. ले तोकेको अधिकृतस्तरको कर्मचारी र लेखा प्रमुखले तोकेको लेखाका कर्मचारीको संयुक्त दस्तखतबाट हुने ।

खर्च गर्ने विधि खर्च गर्ने अख्तियारी : सभाबाट बजेट स्वीकृत भएको ७ दिनभित्र प्रमुख वा अध्यक्षले प्रमुख प्रशासकीय अधिकृतलाई बजेटको खर्च गर्ने अख्तियारी प्रदान गर्नु पर्ने, सो अख्तियारी प्राप्त भएको १५ दिनभित्र प्रमुख प्रशासकीय अधिकृतले सम्बन्धित महाशाखा वा शाखा प्रमुख र वडा सचिवलाई कार्यक्रम र बजेटसहित खर्च गर्ने अख्तियारी दिनु पर्ने, अख्तियारी प्राप्त भएको रकम स्वीकृत बजेटको परिधिभित्र रही प्रचलित कानून बमोजिम खर्च गर्ने, लेखा राख्‍ने वा राख्‍न लगाउने, लेखापरीक्षण गराउने, बेरुजु फर्छ्यौट गर्ने समेतको लेखा सम्बन्धी सम्पूर्ण उत्तरदायित्व अख्तियार प्राप्त अधिकारीको हुने,

कारोबारको लेखा र रकमान्तर आर्थिक वर्ष र आय व्ययको लेखा : गाउँपालिका तथा नगरपालिकाले प्रत्येक वर्षको साउन एक गतेदेखि आगामी वर्षको असार मसान्तसम्मको अवधिलाई आर्थिक वर्ष कायम गर्ने, कारोबारको लेखा आय व्ययको लेखा प्रणाली तथा राजश्व र खर्च शीर्षकको वर्गीकरण र कारोबारको लेखा एकीकृत आर्थिक सकेत तथा वर्गीकरण र व्याख्या २०७४ बमोजिम (www.fcgo.gov.np मा उपलब्ध)को ढाँचामा राख्नु पर्ने कार्यपालिकाले स्वीकृत वार्षिक बजेटको अधीनमा रही कुनै शीर्षकबाट पूँजीगत शीर्षकमा २५ प्रतिशतमा नबढाई रकमान्तर गर्न सक्नेछ ।(स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐनको दफा ७९) पुँजीगत खर्चको रकम चालु खर्चमा रकमान्तर गर्न नपाइने ।(अन्तर सरकारी वित्त व्यवस्थापन ऐन २०७४ को दफा २९)

(=ah]6sf ;d:ofx? ah]6 l;df+sg lgwf{/0fdf lglZrt g/x]sf] . j:t'ut vr{ dfkb08 gx'g' lglb{i6 kmf/fdx?sf] k|of]u k|efjsf/L x'g g;s]sf] . bIf tyf laz]if1 hgzlQmsf] sdL . ;"rgf tyf ;dGjosf] cefj s]Gb|Lo / :yfgLo lgsfosf] sfo{qmd :ki6 gx'g' . cfwf/ ljgf ah]6 s6f}tL x'g' . a}b]lzs ;xof]u tyf ;fwgsf] pknJwtf af/] oyfy{ hfgsf/Lsf] cefj . gLltut cl:y/tf . dWosflng vr{ ;+/rgf -MTEF_ sf] kof{Kt u[xsfo{ x'g g;Sg' .

नयाँ आर्थिक संकेत तर्जुमाको पृष्ठभूमि नेपालको संविधान सरकारका तीनै तहमा अलग अलग सञ्चित कोष रहने ब्यवस्था, सरकारका तीनै तहको अन्तिम लेखापरीक्षण महालेखा परीक्षकबाट हुने, महालेखा परीक्षकले आफूले परीक्षण गर्ने लेखाको ढाँचा तोक्ने, हालसम्मको आर्थिक संकेत र वर्गीकरण साविकमा स्थानीय निकायहरूमा फरक आर्थिक संकेतको प्रयोग हुने गरेको, केन्द्रमा IMF को GFS Manual, 2001 मा आधारित आर्थिक संकेतको प्रयोग भएको, केन्द्र तथा स्थानीय सरकारको लेखा आधार समान भएपनि अलग अलग लेखा फारामहरू रहेका,

आर्थिक संकेतमा परिवर्तन गर्नुपर्ने आवश्यकता सार्वजनिक आर्थिक प्रशासनमा संघीयताको कार्यान्वयन गर्न, संघीय सरकारले तयार गर्नुपर्ने General government reporting का लागि Consolidation गर्न, सरकारका तहहरूबीच बाँडफाँड हुने राजस्व संकलन तथा बाँडफाँडको व्यवस्थापनका लागि आधार तथ्याङ्क प्राप्त गर्न, आर्थिक व्यवस्थापन सूचना प्रणालीहरूको आधार व्यवस्थित गर्न । तीनै तहक सरकारको आर्थिक कारोबारमा एकरूपता कायम गर्न, आर्थिक कारोबारको सञ्चालन अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्ड (GFS 2014) अनुरूप बनाउन ।

एकीकृत आर्थिक संकेत, वर्गीकरण र व्याख्याका आधारहरू संविधानका आर्थिक कार्यप्रणाली सम्बन्धी व्यवस्थाहरू र अनुसूचीमा उल्लिखित अधिकारहरूको सूची, स्थानीय शासन सञ्चालन ऐन २०७४, अन्तरसरकारी वित्तीय व्यवस्थान र राष्ट्रिय प्राकृतिक स्रोत तथा वित्त आयोग ऐन अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोषको GFSM, 2014 को मापदण्ड र वर्गीकरण, नेपाल सरकारको आर्थिक संकेतको वर्गीकरण र व्याख्या, २०६७ साविकका स्थानीय निकायहरू (जिविस, नपा, गाविस) ले प्रयोग गरिआएका आर्थिक संकेत र व्याख्या

एकीकृत आर्थिक संकेत तथा वर्गीकरण र व्याख्याको विशेषताहरू संघ, प्रदेश र स्थानीय तहका लागि समान रूपमा लागू हुने, राजस्व तथा खर्च शीर्षक बजेट उपशीर्षक, कार्यालय कोड Base for Consolidation of General Government Financial Operations राजस्व र खर्चका शीर्षकहरू GFS 2014 सँग compatible (At least 3rd level)

एकीकृत आर्थिक संकेत तथा वर्गीकरण र व्याख्याको विशेषताहरू संघ, प्रदेश तथा स्थानीय तहका लागि हालसम्म पहिचान भएका सबै राजस्व तथा खर्चका शीर्षकहरूलार्इ समेट्ने, दातृ निकाय संकेत (आन्तरिक र बाह्य) र fund flow लार्इ व्यस्थित गर्न flow modality लार्इ समेत Coding गरिएको, साविकका केही राजस्व तथा खर्च शीर्षकहरूमा परिमार्जन तथा सुधार, सम्पत्ती र दायित्व सम्बन्धी संकेत समेटि Accrual Accounting को आधारको रूपमा रहेको, COFOG का कार्यात्मक वर्गीकरणलार्इ खर्च क्रियाकलापको तहमा mapping ,

GFSM 2014 Concept

GFSM 2014 Concept …

GFSM 2014 Concept …

GFSM 2014 Concept …

GFSM 2014 Concept …

GFSM 2014 Concept …

Classification of Assets & Liabilities

Classification of Assets & Liabilities …

नयाँ आर्थिक संकेतको स्वरूप संयोजन Agency Classification Program Classification Functional Classification Fund/ Source Location Economic Classification Type of Budget Entity Ministry/Budget Entity Department/ Division Cost Center/ Projects Program Main/Sub Program Project/ COFOG Function Sub-Function Rev. & Exp. Codes Broad Group (1 dig) Main Group (2dig) Sub-Group (3 dig) Category (4 dig) Details (5 dig) Fund Type x-xx-xx-xx-xx-xxx-xxx Tertiary-Function

बजेट उपशीर्षकको संरचना १. बजेट संकेत (उपशीर्षक) २. संगठन संकेत (संघमा) शुरू संकेत (१ अंक): तह र निकाय जनाउने१ राष्ट्रपति, २ संवैधानिक निकाय, ३ कार्यकारी निकाय, ५ वित्तीय व्यवस्था, ६ अर्थ बजेट, निकाय संकेत (२ अंक): प्रत्येक तहमा निकाय क्रमशः थप्दै जाने विभाग संकेत (२ अंक): विभाग नभएका निकायको लागि ०१ र कुनै मन्त्रालय वा निकायमा जति विभाग छन् त्यस अनुरूप क्रमशः थप्ने, कार्यक्रम संकेत (३ अंक): निकायपिच्छे ००१ बाट शुरू गरी थप उपशीर्षक अनुसार क्रमशः थप्ने । साविकमा प्रयोग भएका कार्यक्रम संकेत यसै अनुरूप मिलाउन सकिने खर्चको प्रकृति संकेतः चालु ३, पूँजीगत ४, वित्तीय व्यवस्था ५, अन्तरसरकारी हस्तान्तरण ७ संगठन संकेत ८ अंक, खर्चको प्रकृति संकेत १ अंक ९ अंक

३. संगठन संकेत (प्रदेशमा) शुरू संकेत (१ अंक): ७ प्रदेश, प्रदेश संकेत (२ अंक): प्रदेश नं. अनुसार क्रमशः ०१, ०२ गर्दै ०७ सम्म, मन्त्रालय संकेत (२ अंक): मन्त्रालयको संकेत क्रमशः थप्ने, कार्यक्रम संकेत (३ अंक): निकायपिच्छे ००१ बाट शुरू गरी थप उपशीर्षक अनुसार क्रमशः थप्ने । ४. संगठन संकेत (स्थानीय तहमा) शुरू संकेत (१ अंक): ८ स्थानीय, जिल्ला संकेत (२ अंक): जिल्लाको लागि निर्धारित संकेत ०१ देखि ७७, तह संकेत (१ अंक): जिसस १, महानगर २, उपमहानगर ३, नगर ४ र गाउँ ५ तह क्रम (२ अंक): जिल्लाभित्रका स्थानीय तहलार्इ तहको प्रकार अनुसार ०१ बाट शुरू गरी थप उपशीर्षक अनुसार क्रमशः थप्ने ।

बजेट संकेतको स्वरूप (१ अंक) (२ अंक) (३ अंक) (८ अंक) संघ १-६ विवरण शुरू संकेत निकाय संकेत उपनिकाय संकेत कार्यक्रम संकेत बजेट उपशीर्षक (१ अंक) (२ अंक) (३ अंक) (८ अंक) संघ १-६ ०१ बाट शुरू गरी क्रमश निकायको विभागहरू जति छन् ०१ बाट शुरू गरी क्रमशः थप गर्दै जाने बजेट उपशीर्षक क्रमशः ००१ बाट शुरू गरी थप गर्दै जाने प्रदेश ७ प्रदेश संकेत ०१ – ०७ मन्त्रालय संकेत (०१ बाट शुरू गरी क्रमशः) ,, स्थानीय* ८ जिल्ला संकेत ०१ बाट शुरू गरी ७7 सम्म जिल्ला समन्वय समिति १०१ महानगर २०१ उपमहानगर ३०१ नगर ४०१ गाउँपालिका ५०१ *स्थानीय निकायले एकभन्दा बढी खर्च शीर्षकको व्यवस्थापन गर्दा तीन अंकको संकेत थप गरी जम्मा ११ अंकको संकेत प्रयोग गर्ने

प्रस्तावित कार्यालय संकेतको स्वरूप सरकारको तह शुरू संकेत मन्त्रालय संकेत विभाग संकेत जिल्ला संकेत खर्च गर्ने कार्यालय वा निकाय संकेत कायम हुने कार्यालय संकेत संघ (१ अंक) (२ अंक) (९ अंक) उदाहरण संघ ३ ०५ ०६ ०१ ३०५०६०५०१ प्रदेश प्रदेश संकेत उदाहरण प्रदेश ७  ०३  ०५ २७  ०१  ७०३०५२७०१ स्थानीय तह संकेत (१ अंक) तह क्रम (२ अंक) (८ अंक) उदाहरण स्थानीय ८ ४ ८०१०१४०१

प्राप्ति/भुक्तानी विधि दातृ निकाय संकेत प्राप्ति/भुक्तानी विधि (क) नगद (आन्तरिक) (०१) (ख) आन्तरिक अनुदान (१०) समानिकरण र समपुरक अनुदान सशर्त र विशेष अनुदान नगद सशर्त र विशेष अनुदान सोधभर्ना सशर्त र विशेष अनुदान सोझै भुक्तानी सशर्त र विशेष अनुदान वस्तुगत सहायता वस्तुगत अनुदान अन्य अनुदान (श्रम सहभागिता समेत) (ग) आन्तरिक ऋण (२०) (घ) वैदेशिक अनुदान (३०) (ङ) वैदेशिक ऋण (४०) नगद सोझै भुक्तानी सोधभर्ना वस्तुगत सहायता (क) आन्तरिक (१००००००) संघ -११००००० प्रदेश -१२००००० स्थानीय -१३००००० अन्य -१४००००० (ख) वैदेशिक (२००००००) बहुपक्षीय - २१००००० द्विपक्षीय - २२००००० अन्य - २३०००००

राजस्व र खर्चका शीर्षकहरूको वर्गीकरण हालको वर्गीकरण GFS'14 मा आधारित नयाँ वर्गीकरण १०००० राजस्व २०००० खर्च चालु र पूँजीगत ३०००० वित्तीय व्यवस्था २०००० चालु खर्च ३०००० सम्पत्ती तथा दायीत्व ३१००० पूँजीगत खर्च सम्पत्ती ३२००० वित्तीय सम्पत्ती ३३००० वित्तीय दायित्व

राजस्वका संकेतहरूमा मुख्य परिमार्जन मुख्य शीर्षक मुख्य मुख्य परिमार्जन ११००० सम्पत्ती करमा परिमार्जन, थपः ११११४ कृषि आयमा कर, ११३०० सम्पत्ती करमा परिमार्जन र एकीकृत सम्पत्ती कर, भूमीकर / मालपोत, घर बहाल, बहाल विटैरी कर, ११४०० मनोरन्जन कर (मनोरन्जन, सिनेमा/डकुमेन्ट्री, विज्ञापन कर), ११६०० कृषि तथा पशुजन्य कारोवारमा लाग्ने कर, अखेटोपहार, व्यवसाय दर्ता दस्तुर, रेडियो र टेलिभिजन सञ्चालन दस्तुर थप मूल्य अभिबृद्धि कर र अन्त शुल्क बाँडफाँड हुने राजस्वमा प्राप्त गर्ने र बाँडफाँड भएपछि मात्रै आम्दानी जनाउने १३००० हालका अनुदान शीर्षकहरू यथावत राखीएको,१३३०० प्रदेश र स्थानीय तहले प्राप्त गर्ने संविधानले उल्लेख गरेका समानीकरण, सशर्त, विशेष र चालु अनुदानका साथै अन्य अनुदानका शीर्षकहरू शीर्षक (१३३११ – १३३२२) थप १४००० १४१५९ अन्य स्रोतहरूबाट प्राप्त हुने बाडफाँड नहुने रोयल्टी, १४१६० का साविकका शीर्षकहरू यथावत राखी राजश्व बाँडफाँडबाट प्राप्त हुने राजस्वका शीर्षकहरू ( १४१६१ -१४१६९) थप, १४२२० प्रशासनिक सेवा शुल्कमा सामान्य परिमार्जन र अन्य सेवा शुल्क थप, १४२३० प्रशासनिक शुल्कमा परिवर्तन र थप, १४२४० स्थानीय सरकारले लिने दस्तुरहरू थप, १४५२०, १४५३० मा परिमार्जन, पूँजीगत हस्तान्तरण थप १५००० गत आवको नगद मौज्दातलार्इ चालु वर्षको राजस्व आम्दानीमा गणना नहुने गरिएको

चालु खर्च संकेतहरूमा मुख्य परिमार्जन मुख्य शीर्षक मुख्य मुख्य परिमार्जन २११०० पदाधिकारी तथा कर्मचारीका पारिश्रमिक र सुविधाका खर्च शीर्षकहरूलार्इ अलग अलग प्रस्तुत गरिएको, केही खर्च शीर्षकहरूमा परिमार्जन तथा थप गरिएको । २१२०० कर्मचारी तथा पदाधिकारीको सामाजिक सुरक्षा खर्चहरू थप गरिएको । योगदानमा आधारित निवृत्तभरण, बीमा, कल्याणकोष जस्ता खर्चका शीर्षकहरू, कर्मचारी र पदाधिकारीका लागि अलग अलग प्रस्ताव गरिएको २२००० खर्चका शीर्षकहरूको व्याख्यामा समय सापेक्ष परिमार्जन, सार्वजनिक उपयोगिताको सेवा खर्च, इन्धनलार्इ पदाधिकारी र कार्यालय प्रयोजनमा विभाजन, मेशीनरी तथा औजार र अन्य सम्पत्तीको मर्मत खर्च थप, मसलन्दको व्याख्यामा परिवर्तन र पत्रपत्रिका, छपार्इ तथा सूचना प्रकाशन खर्च थप, सेवा परामर्श खर्चमा करार शुल्क तथा सरसफाइ शुल्क जस्ता खर्च समावेश गरी परिमार्जन, कार्यक्रम र अनुगमन मूल्यांकन तथा भ्रमण खर्चका शीर्षकको व्याख्यामा थप परिमार्जन, स्थानीय तहको परिषद् सञ्चालन खर्च थप । २३००० स्थीर सम्पत्तीमा ह्रास कट्टीको व्यवस्था थप

चालु खर्च संकेतहरूमा मुख्य परिमार्जन मुख्य शीर्षक मुख्य मुख्य परिमार्जन २४००० २४३०० ऋणको प्राप्तिको विधिमा भएको परिवर्तन थप अनुसार ब्याज, कमिशन तथा सेवा शुल्क भुक्तानीका व्यवस्था थप, २५००० अनुदान बाहेकका अन्य सहायताका शीर्षकहरू थप २६००० अन्तर्राष्ट्रिय संस्थालार्इ अनुदान, संविधानले व्यवस्था गरे अनुसारका समानिकरण, सशर्त, विशेष र समपूरक अनुदान तथा अन्य अनुदान २७००० उद्वार, राहत तथा पुनर्स्थापन खर्च, अन्य सामाजिक सहायता थप तथा साविकका सहायता खर्च शीर्षकका व्याख्यामा परिमार्जन । २८००० भाडा खर्चका शीर्षकहरूको व्याख्यामा परमार्जन र सवारी साधन तथा मेशीन औजार भाडा थप । भैपरी आउने खर्चलार्इ यस अन्तर्गत समावेश ।

पूँजीगत खर्च शीर्षकमा परिमार्जन मुख्य शीर्षक मुख्य मुख्य परिमार्जन ३१००० साविकको २९००० अन्तर्गत व्यवस्थित गरिएका खर्च शीर्षकहरूलार्इ GFS 2014 अनुरूप Produced & non produced assets मा वर्गीकरण गरिएको । भवन खरिद र भवन निर्माणका शीर्षकहरूलार्इ एकैसाथ राखिएको सवारी साधन र मेशीनरी औजारको व्याख्याम परिमार्जन हातहतियारलार्इ पूँजीगत सम्पत्तीमा समेटिएको लार्इसेन्स खरिद तथा प्राप्ति खर्च समावेश गरिएको । साविकको सार्वजनिक निर्माणलार्इ बृहत्तर रूपमा आठवटा संकेतमा वर्गीकरण गरिएको ।

दायित्व/वित्तीय व्यवस्थापनमा परिमार्जन मुख्य शीर्षक मुख्य मुख्य परिमार्जन ३२-३३००० साविकको ३१००० मा गरिएको खुद लगानी र ३२००० मा गरिएको खुद ऋण सम्बन्धी व्यवस्थाका शीर्षकहरूलार्इ GFS 2014 अनुरूप 32000 Financial Assets र 33000 Liabilities का शीर्षकहरूमा समायोजन तथा वर्गीकरण गरिएको । प्रदेश तथा स्थानीय तहमा हुने वित्तीय व्यवस्थापन सम्बन्धी आवश्यक शीर्षकहरू समावेश गरीएको ब्याख्यामा परिमार्जन तथा स्पष्टता ल्याइएको । बाँडफाँड हुने राजस्वलार्इ राजस्वमा प्राप्त नगरी वित्तीय दायित्वमा समावेश गरी बाँडफाँड भएपछि प्राप्त गर्ने निकायले राजस्व प्राप्ति जनाउने गरी आवश्यक संकेतहरू समावेश गरिएको । (मू.अ.कर, अन्त शुल्क र रजिष्ट्रेशन, शुल्क, दस्तुर र अन्य बाँडफाँड हुने राजस्व)

कार्यान्वयन व्यवस्था प्रदेश र स्थानीय तहमा आर्थिक वर्ष २०७४/७५ बाट लागू हुने, संघमा आगामी आर्थिक वर्ष २०७५/७६ बाट लागू हुने, यस संकेतको प्रयोगका सन्दर्भमा उपयुक्त व्याख्या मलेनिकाले गर्ने, यसमा कुनै संकेत थप वा परिमार्जन गर्नुपर्ने भएमा सम्बन्धित तहको सरकार वा निकायले मलेनिकामा जानकारी गराउने र मलेनिका स्वीकृत गराएअनुसारका संकेत प्रयोग गर्नुपर्ने,

कार्यान्वयन व्यवस्था प्रकाशन, प्रचार प्रसार, जानकारीः Website मा प्रकाशन, पुस्तक प्रकाशनको क्रममा अभिमुखीकरण, प्रयोगकर्ता प्रशिक्षणः मलेनिका र अर्थ मन्त्रालयले अगुवार्इ गर्नुपर्ने स्थानीय सरकारको लागि विकास गरिएको प्रणालीमा यसको प्रयोग भर्इसकेको, प्रदेश सरकारको लागि नयाँ प्रणालीको विकास गर्दा नै यो प्रणाली अवलम्बन गर्ने प्रणाली परिमार्जन संघमा Entry Point – LMBIS & BMIS मा परिमार्जन र यसै अनुरूप आगामी वर्षको लागि बजेट सीमा निर्धारण तथा बजेट तयारी Next Step – TSA, RMIS & FMIS मा परिमार्जन र निकासा, खर्च तथा प्रतिवेदन व्यवस्थापन Other Systems – CGAS, TABUCS, Road FMIS etc.

PEFA: Problems and Challenges Inadequate awareness of PEFA framework and processes Weak capacity development of all concerned on PEFA/PFM Political and bureaucratic commitment is not very encouraging to promote the PEFA Process. Poor ownership and accountability towards PEFA by the sectors Poor focus to implement PEFA / DAP (Development Action Plan-147) Report of Nepal No attention on Sub-nation PFM issues and measurement by the PEFA-I Poor Coordination (mismatch) of efforts both by the government and the development partners to enhance PEFA processes. Weak knowledge and skills to measure the performances of the PEFA indicators Ever increasing fiduciary risk both in center and at local level .