:jfutd\ ;fj{hlgs ljQLo Joj:yfkg M of]hgf, ah]6 tyf sfo{qmd lgdf{0f ;'/]z k|wfg, g]kfn k|zf;lgs k|lzIf0f k|lti7fg|, @)&^=!=$

k|:t'tLsf] ljifox? ljQLo Joj:yfkg / ljQLo of]hgf ljQLo of]hgf M p2]Zo / dxTj ;/sf/sf] ljQLo hjfkmb]lxtfsf] l:ylt ;fj{hlgs ljlQo Joj:yfkg / ah]6 rqm sfo{qmd / ah]6 tof/ ug]{ ;dli6ut cfwf/x? dWodsflng vr{ ;+/rgf jflif{s tyf sfo{qmd th'{df cfof]hgf :jLs[t ug]{ u/fpg] sfo{qmd :jLs[t ug]{] j}b]lzs ;xfotf ah]6 ljj/0fdf ;dfj]z ug]{]{ M dGqfnout ah]6 ;'rgf k|0ffnL cy{ dGqfnon] ah]6 tyf sfo{qmdnfO{ clGtd :yfgLo txdf jflif{s of]hgf tyf ah]6 th'{df

ljQLo Joj:yfkg M ljQLo of]hgf ;/sf/nfO{ cfkm\gf] gful/sx?sf] nflu ;]jf ;'ljwf k|bfg ug{ / ljQ Joj:yfsf] plrt :t/ sfod ug{ d'Vo s8Lsf] ?kdf ljQ Joj:yfkgnfO{ lnO{G5 of] Ps hl6n sfo{ xf] lsgsL ;/sf/sf ljleGg ;+u7gx? / ;'rgf k|0ffnLsf] ;+nUgtf /xG5 ljQLo of]hgf cfjZos kg]{ >f]t / k"FhLsf] cg'dfg ug]{ k|lqmof xf] h'g >f]tsf] pkof]u k|lt:kwf{Tds ?kdf lgwf{/0f ul/G5 . o; of]hgfn] ;/sf/L sf]ifsf] Joj:yfkg, nufgL / vl/b k|0ffnLsf] ;DaGwdf ljQLo gLltx? th'{df ug]{ k|s[of xf] ;g @))* df ul/Psf] k]kmfsf] d'NofFsg M "PFM Systems in Nepal is well designed but unevenly implemented"

ljQLo of]hgfsf] pb]Zo / dxTj ljQLo of]hgfsf] p2]Zox? M k"FhLut cfjZostf lgwf{/0f ug]{ M rfn' / k"FhLut ;Dkltsf] nfut, bL3{ sflng of]hgf / k|j4{gfTds vr{x?, cNksflns / nfdf] cjlwsf] cfjZostfx?sf] cfwf/ k"FhL ;+/rgfsf] lgwf{/0f M cfo / k"FhLsf] ;ld>0f, /fh:j, j}b]lzs ;xfotf, cfGtl/s tyf afXo cNksflng / bL3{sflng C0f ljQLo gLltx?sf] th'{df u/L gub k|jfx, nufgL / C0fsf] Joj:yfkg ug]{ , nufgLsf] cTo'Qd kmfO{bf lngsf] nflu Go"g nfutdf ;Dej eP;Dd >f]tsf] clwstd pkof]u ug]{ /0fgLlt ckgfpg] ljQLo of]hgfsf] dxTj M p2]Zox?, gLltx?, sfo{ljlw, sfo{qmd / ah]6 th'{dfsf] k|s[ofn] lgDg s'/fx? ljZj:t t'NofpFg] sf]if / >f]tsf] kof{Kttf :yfloTj sfod ug{ cfo / Joosf] ;Gt'ng ljZj:t ug]{ lgoldt >f]tsf] ;'lglZrttf u/fpg] ;/sf/sf] sfo{sf] lg/Gt/tf / sfo{qmdsf] lj:tf/df ;xof]u kof{Kt >f]tsf] pknAwtfaf6 abln+bf] ahf/sf] k|j[lQn] clGflZrttfsf] ;+efjgf 36fpFg] ;/sf/sf] sfo{ sfo{qmd / sfo{ clej[l4sf] :yfoLTjnfO{ ljZj:t t'NofFp5

dn]k k|ltj]bgM ;/sf/sf] ljQLo sfo{;Dkfbgsf] l:ylt

;fj{hlgs ljQLo Joj:yfkg rqm !=gLlt / of]hgf ljQ nIo -# jif{_ gLltut nIox? >f]t Joj:yfkg vr{ k|fyldstfx? %= n]vfk/LIf0f / afXo 5fgaLg dxfn]vf k/LIfs ;fj{hlgs n]vf ;ldlt ;+;b . ;+;bLo ;ldlt cGo lgofds tyf 5fgaLg lgsfox? ^= d'NofFsg / gLltsf] k'g/fjnf]sg pknAwL d'NofFsg jflif{s k'g/fjnf]sg gLlt cBfjlws of]hgf cfof]u / kl/ifb\ $= n]vfFsg, k|ltj]bg / cg'udg dfl;s / rf}dfl;s k|ltj]bgx? vr{ / k|ltkmnx? PsLs[t ljQLo k|ltj]bg jflif{s k'g/fjnf]sg #=ah]6 sfof{Gjog sf]ifsf] lgsf;f vr{ lgoGq0f sfo{qmd sfof{Gjog vl/b Joj:yfkg /fh:j . k|fKtL -C0f_ @= ah]6 tof/L / :jLs[tL /fh:j / vr{ k|If]k0f ljQLo of]hgf dGqfnout ljlgof]hg ljwflosL :jLs[tL Treasury Operation Cash Management

;fj{hlgs ljQLo Joj:yfkgsf] p2]Zo ljQLo Joj:yfkgsf] dfWodaf6 ;du| ljQ cg'zf;gsf] nflu /fh:j, vr{ / C0f Joj:yfkgsf] sfo{ lbuf] Jojl:yt ug'{ ;fj{hlgs >f]tx?sf] afF8kmfF8 ;xdlt ePsf /0fgLlts k|fyldstfx?df /xg] s'/fdf ljZj:t t'Nofpg ljlgof]hg jf afF8kmfF8sf] sfo{s'zntf k|fKt ug]{ ;]jfsf] k|jfxdf vr{ ePsf] /sdsf] cTo'Qd pknAwL / d'No k|fKt ug{ ;+rfng sfo{s'zntf xfl;n ug]{ cfly{s sfo{ljlw / vl/b sfg"gsf] dgfl;a sfg"gL k|s[of k"/f / kfngf ub}{ o;;DaGwL ;'rgfdf ;j{;fwf/0fsf] kx'Fr x'g] Joj:yf ldnfO{ ;/sf/sf] hjfkmb]lxtf jxgsf] k/LIf0fsf] dfWodaf6 k|hftflGqs hfFr / ;Gt'ngsf] Joj:yf x'g] k|0ffnL :yfkgf

ah]6 / sfo{qmd tof/ ug]{ ;dli6ut cfwf/x? g]kfnsf] ;+ljwfgsf] cg';'rL %, ^ / * df pNn]uvt ;+3, k|b]z / :yfgLo txsf] Psn clwsf/sf] ;'rLdf k/]sf sfo{x? g]kfnsf] ;+ljwfgsf] cg';'rL & / cg';'rL ( cg';f/ qmdzM ;+3 / k|b]zsf] ;femf clwsf/ / tLg} tx ;+3, k|b]z / :yfgLo txsf] ;femf clwsf/ ;'rLdf k/]sf sfo{x? g]kfn ;/sf/ -dlGqkl/ifb\_ af6 :jLs[t sfo{ lj:t[tLs/0f k|ltj]bg / :yfgLo ;/sf/ ;+rfng P]g, @)&$ adf]lhdsf] sfo{ g]kfn ;/sf/ -sfo{ ljefhg_ lgodfjnL, @)&$ df pNn]lvt ;+3Lo dGqfnox?sf] sfo{ ljefhgdf k/]sf sfo{x?

ah]6 / sfo{qmd tof/ ug]{ ;dli6ut cfwf/x? ;dfg k|s[ltsf ljsf; sfo{fqmdx¿nfO{ PsLs[t u/L ;+ljwfg adf]lhd h'g txn] ;Grfng ug'{kg{] xf] ;f] cg';f/ sfo{qmd to ug]{ xfn;Dd ;DkGg e};s]sf / lg/Gt/tf lbg] cfof]hgfx¿nfO{ ;+rfng / dd{tsf] nflu ;+3 / ;DaGwLt k|b]z tyf :yfgLo tx;+u ;dGjo u/L ah]6 PsLg ug]{ cg';Gwfgd"ns, cGj]0ffTds tyf ljlzi6Ls[t Ifdtf ljsf;;DaGwL ;+:yf / sfo{qmdx? PsLs[t ?kdf ;+3n] ;+rfng ug]{ Ps eGbf a9L OsfO{ jf txdf pkof]u x'g] tyf ljefhg ubf{f k|fljlws tyf cfly{s ?kdf pko'Qm gx'g] k|s[ltsf ;+:yf jf sfo{qmdx¿ PsLs[t ?kdf ;+3n] ;+rfng ug]{

ljsf; sfo{qmdsf] ;dli6ut / If]qut cfwf/x? sfof{Gjogsf] nflu 7"nf] nufgL cfjZos kg]{ tyf j}b]lzs ;xfotf kl/rfng ug'{ kg]{ /fli6o :t/sf cfof]hgf tyf sfo{qmdx¿ ;+3n] ;Grfng ug]{ /fli6o :t/sf k|of]uzfnf ;+rfng / ;f]sf] dfkb08, k|df0fLs/0f -Accreditation_ tyf cg';Gwfg sfo{ ;+3n] ug]{ ul/aL lgjf/0fdf /fi6JofkL k|efj kfg{] /fli6o:t/sf sfo{qmdx¿ ;+3n] ug{] Pp6} cfof]hgf PseGbf a9L :yfgLo jf k|b]z txdf ;Grfng x'g] ePdf sfo{If]q cg';f/sf txn] sfof{Gjog ug]{ . ;f]sf] cg'udg, lgodg, ;dGjo / ;xhLs/0f ;+3n] ug]{ . o;sf nflu cfof]hgf ;dGjo / ;xhLs/0f OsfO{ ;+3df /xg] ;dli6ut / If]qut gLlt, sfg'g, dfkb08, lgodg, ;dGjo / cg';Gwfg;DaGwL sfo{ ;+3n] ug] . xfn ;+rfngdf /x]sf t/ glthfd'vL gb]lvPsf cfof]hgf / sfo{qmdx? vf/]h ug]{ . bf]xf]/f] k/]sfnfO{ ;dfof]hg ug]{ xfn sfof{Gjogdf /x]s]f cfof]hgfx¿ tTsfn x:tfGt/0f ug{ Jofjxfl/s sl7gfO{ kg ]ePdf qmdM{ ;DauGwt txdf x:tfGt/0f ug] u/L xfnsf nfuu ;+3n] g} ;`\ f{ng ug] .

of]hgf / tYofFs Joj:yfkg ;+3af6 ;+rfng M bL3{sflng ;f]r, gLltut tyf of]hgf -cBfjlws ;d]t_ /fli6o of]hgfsf] cg'udg d'NofFsg tyf cg'udg / ;+3Lo ;+/rgf adf]lhs ;dGjo, ;+3Lo dWodsflng vr{ ;+/rgf, lbuf] ljsf; nIo, /fli6o gLlt lgwf{/0f, nIo lgwf{/0f, ;fj{hlgs lglh ;fem]bf/L ;DaGwL gLlt, of]hgf tyf ;dGjo, /fli6o ljsf; :t/Lo :jo+;]js;DaGwL gLltut dfkb08, /fli6o tYofFs gLlt dfgs / u'0f:t/, ;dGjo tyf Joj:yfkg k|b]z txaf6 ;+rfng M k|fb]lzs of]hgf th'{df, cg'udg, d'NofFsg / cg'udg, k|b]z dWodsflng vr{ ;+/rgf, lbuf] ljsf; nIosf] k|b]z txdf sfof{Gjog / ;dGjo, ;fj{hlgs lglh ;fem]bf/L ;DaGwL k|fb]lzs of]hgf tyf sfof{Gjog, k|fb]lzs tYofFs / clen]v;DaGwL of]hgf ;+sng tyf Joj:yfkg :yfgLo txaf6 ;+rfng M :yfgLo of]hgf th'{df, cg'udg, d'NofFsg / cg'udg, :yfgLo txsf] dWodsflng vr{ ;+/rgf, lbuf] ljsf; nIosf] :yfgLo txdf sfof{Gjog, ;fj{hlgs lglh ;fem]bf/L;DaGwL :yfgLo of]hgf tyf sfof{Gjog, :yfgLo tYofFs / clen]v;DaGwL of]hgf ;+sng tyf Joj:yfkg, JolQmut 36gf btf{ clen]v Joj:yfkg / k|ltj]bg

dWodsflng vr{ ;+/rgf cg';f/ cfof]hgf tyf sfo{qmd lgdf{0f

k|fyldsLs/0fsf ;fdfGo cfwf/x? k|fyldsLs/0fsf If]qut / If]qsf] nflu 5'6\6f5'6\6} If]qut cfwf/x¿ to u/L k|To]s cfwf/sf] nflu cnu cnu c+s ef/ 5'6\ofOPsf] k|To]s cfwf/af6 cfof]hgfnfO{ c+s k|bfg ubf{ lgDgfg';f/ c+s k|bfg ul/g] qm=;+= of]ubfg c+s ! clt pQd # @ pQd @ # ;fdfGo ! $ Go'g ) ;a} If]qdf nfu" x'g] ;fdfGo cfwf/x¿ ;a} dGqfno / lgsfox¿df k|of]u ug'{kg]{ / k|To]s If]qsf nflu ;DalGwt If]qut b'O{ j6f cfwf/x¿ k|of]u x'g] ;fdfGo / If]qut cfwf/x¿af6 k|fKt c+s hf]8L s"n k|fKtfÍ lgwf{/0f ug]{ .

jflif{s tyf sfo{qmd th'{df ah]6 tyf sfo{qmd th'{df ug]{ M ljsf; sfo{qmdsf] lgldQ ah]6 tof/ ug]{ u/fpg] pQ/bfloTj cy{ dGqfnosf] x'g] n]vf pQ/bfoL clws[tsf] e"ldsf M ah]6 tyf sfo{qmd th'{df Pj+ k|ult ;ldIffsf] nflu cy{ dGqfnon] dfu u/]sf] cfjlws sfo{ ljj/0f, cfo–Joosf] cg'dfg tyf cfˆgf] sfof{no / dftxtsf sfof{nonfO{ 5'6\ofOPsf] ah]6 lgsf;f, vr{ / nIo cg';f/ ePsf] k|ult ljj/0f cy{ dGqfnodf k]z ug]{ pQ/bfloTj /xg] j}b]lzs ;xfotfsf] /sd ah]6df ;dfj]z ug]{ M ldq/fi6« / cGt//fli6«o ;+3 ;+:yfaf6 cg'bfg / C0f , gubL jf lhG;L ;xfotf / cGo k|sf/sf ;xfotfsf] ljj/0f ah]6 ;fy ;+;bdf k]z ug'{kg]{ j}b]lzs ;xfotf lng' cl3 To:tf] ;xfotf, of]hgf tyf jflif{s sfo{qmdn] lgwf{/0f u/]sf] k|fyldstf, gLlt tyf sfo{qmd cg'¿k eP gePsf] hfFr ug'{kg]{

jflif{s tyf sfo{qmd th'{df ah]6 th'{df ug]{ M k|To]s sfof{non] tfn's sfof{nosf] lgb]{zg / cy{ dGqfnon] lgwf{/0f u/]sf] ah]6 ;Ldf tyf ah]6 lbUbz{g / kl/kqsf] cwLgdf /xL cfˆgf] p2]Zo cg'¿ksf] sfo{ ;Dkfbg ug{ nIo lgwf{/0f u/L ;f]sf] cfwf/df ah]6 th'{df ug'{ kg]{ ax'jifL{o cfof]hgf M g]kfn ;/sf/n] /fli6«o of]hgf cfof]usf] l;kmfl/;df ax'jifL{o cfof]hgf tf]sL jh]6 ljlgof]hg ug{ ;Sg] ax'jifL{o cfof]hgf afx]s cGo cfof]hgf tyf sfo{qmdsf] nflu /fli6«o of]hgf cfof]un] cfufdL cfly{s jif{sf] of]hgf tyf sfo{qmdsf] ;DaGwdf k|fyldstf tyf gLltut nIo lgwf{/0f u/L ;DalGwt dGqfno / cy{ dGqfnonfO{ cfjZos dfu{bz{g pknAw u/fpg' kg]{

jflif{s tyf sfo{qmd th'{df cy{ dGqfnon] If]qut / dGqfnout ah]6 /sdsf] ;Ldf tf]Sg] M cfjlws of]hgfsf] nIo, gLlt / /fli6«o of]hgf cfof]usf] dfu{bz{gnfO{ ;d]t Wofgdf /fvL g]kfn ;/sf/n] ug'{ kg]{ sfd, xfl;n ug]{ nIo, sfo{qmd / cfly{s ;|f]tnfO{ ;d]t b[li6ut u/L cy{ dGqfnon] If]qut / dGqfnout ah]6 /sdsf] ;Ldf lgwf{/0f ug]{ ah]6 k]z ug{ ;do tf]sL kl/kq ug]{ M ah]6 ;Ldf / ah]6 lbUbz{g adf]lhd ;DalGwt lgsfox¿nfO{ ah]6 k]z ug]{ ;do tf]sL cy{ dGqfnon] kl/kq ug]{ -s_ ;fn a;fnL ug'{ kg]{ sfdx¿, -v_ cfjlws of]hgfn] nIo u/]sf sfdx¿, -u_ rfn" e}/x]sf sfd jf cfof]hgfx¿, -3_ j}b]lzs ;xfotfsf ;Demf}tfsf cfwf/ / cjlwdf ug'{ kg]{ sfdx¿, -ª_ g]kfn ;/sf/sf gLlt / sfo{qmd cg';f/sf sfdx¿, -r_ lqjifL{o ah]6 ;Ldf -dWodsflng vr{ ;+/rgf_ adf]lhdsf sfo{qmdx¿, -5_ cGo ;d;fdlos / cfjZos s'/fx¿ .

jflif{s tyf sfo{qmd th'{df ah]6 tyf sfo{qmd k]z ubf{ lgDg cg';f/ ug]{ M ah]6 tyf sfo{qmd 9fFrf M sfof{nonfO{ cfufdL jif{sf] nflu rflxg] ah]6 / sfo{qmd cg';"rL–! sf] 9fFrfdf tof/ u/L cy{ dGqfnoåf/f lgwf{l/t ;do leq tfn's sfof{nodf sfof{no k|d'vn] k]z ug'{kg]{ k|ult ljj/0f k]z ug]{ M sfof{non] ah]6 tyf sfo{qmd k]z ubf{ rfn" jif{sf] 5 dlxgf;Ddsf] k|ult ljj/0f cg';"rL–@ adf]lhdsf] 9fFrfdf ;+nUg ug'{ kg]{ ah]6 tyf sfo{qmd ljj/0f M rfn" sfo{qmd jf cfof]hgf eP ug'{ kg]{ sfdsf] s"n kl/df0f / nfut, ;f] dWo] ut jif{;Dd ;DkGg ePsf] kl/df0f / vr{, rfn" jif{df ;DkGg ul/g] sfdsf] kl/df0f / nfut, rfn" 5 dlxgfdf ;DkGg kl/df0f ;lxt cfufdL jif{df klg rfn" /fVg' kg{] eP To;sf] kl/df0f / ah]6 ;d]t k]z ug'{ kg]{

cy{ dGqfnon] ah]6 tyf sfo{qmdnfO{ clGtd ¿k lbg]]]] -!_ o; lgodfjnL adf]lhd ;a} lgsfoaf6 ah]6 tyf sfo{qmd k|fKt u/L cfjZos 5nkmn ;d]t u/L ah]6 tyf sfo{qmdnfO{ clGtd ¿k lbg] sfd cy{ dGqfnon] ug]{5 . -@_ pklgod -!_ adf]lhd ah]6 tyf sfo{s|dnfO{ clGtd ¿k lb+bf lgod @) adf]lhd tof/ u/L k]z x'g cfPsf]] ah]6 ljj/0f dfly cy{ dGqfnon] d'n'ssf] cfly{s l:ylt larf/ u/L ;DalGwt dGqfno / /fli6«o of]hgf cfof]u;“u k/fdz{ u/L yk–36 ug{ ;Sg]5 . -#_ pklgod -@_ adf]lhd cy{ dGqfnon] ah]6 yk–36 ubf{ ;DalGwt dGqfno;“u 5nkmn u/L ;f]xL adf]lhd sfo{qmd klg ldnfpg nufpg' kg]{5 .

jflif{s tyf sfo{qmd th'{df vl/b;DaGwL sfo{ M jflif{s ah]6 sfo{qmd / sfof{Gjog tflnsf agfpFbf nfut cg'dfg agfpg], af]nkq cfJxfg, :jLs[t ug]{, :yfgLo lgsfo jf pkef]Qmf ;ldltsf] ;xof]u h'6fpg] / ;fdu|L pknAw / 9'jfgL u/fO{ sfo{fGjog ug]{, sfo{qmd ;'rf? ¿kn] sfof{Gjog u/fpg / lgwf{l/t ;doleq sfo{ ;DkGg ug{ cGo lgsfo;Fu lng' kg]{ ;xof]u / :jLs[lt lng], nfut cg'dfg / 7]Ssf k6\6f :jLs[t ug]{ sfo{ ;d]t k|yd rf}dfl;s cjlwdf ;dfKt u/L ;Sg' kg]{ sfof{nox¿n] vr{ ;DaGwL ah]6 k]z ubf{ cfˆgf] sfof{noaf6 p7tL x'g] /fh:j /sdsf] klg /fh:j cg'dfg agfO{ k]z ug'{ kg]{ sfo{qmdut ah]6 th'{df ubf{ cfly{s k|zf;g zfvf k|d'vsf] ;xeflutf x'g' kg]{ k"/s ah]6 k]z ug{ g]kfn ;/sf/sf] lgb]{zg ePdf lgb]{zg adf]lhd ug'{ kg]{

jflif{s tyf sfo{qmd th'{df ah]6 tof/Ldf tfn's sfof{nosf] st{Jo M ah]6 ;Ldfleq /x]/ cfjZos afF8kmfF8 u/L ;Ldf tf]sL ah]6 tof/ ug{ u/fpg nufpg] st{Jo ;DalGwt tfn's sfof{nosf] x'g], tfn's sfof{non] cy{ dGqfnoaf6 ah]6 th'{df ;DaGwL kl/kq k|fKt ePsf] ;ft lbgleq ah]6 tof/ ug]{ lgb]{zg k7fpg' kg]{ dftxtsf sfof{noaf6 ah]6 cg'dfg tyf jflif{s sfo{qmd k|fKt ePkl5 ah]6 ;Ldf, cfjlws of]hgfsf] gLlt cg'¿k / pknAwLd"ns eP jf gePsf] hfFrL clGtd ¿k lbO{ ah]6 lbUbz{g / jflif{s sfo{qmd ;d]t tof/ u/L ;dodf k'Ug] u/L ;DalGwt dGqfnon] cy{ dGqfno, ah]6 tyf sfo{qmd dxfzfvfdf k7fpg' kg{] ah]6nfO{ clGtd ¿k lb+bf ah]6 ;Ldf cg'¿k eP jf gePsf] / pknlAwd"ns eP jf gePsf] k|i6 ug'{ kg]{

cfof]hgf :jLs[t ug]{ u/fpg] cfof]hgfsf] ;DefJotf kl5 ah]6 th'{df M k|:tfljt cfof]hgfsf] ;DefJotf cWoog / cfly{s, k|fljlws, jftfj/0fLo tyf k|zf;sLo pko'Qmtfsf] cfwf/df To;af6 x'g] k|ltkmnsf] ;d]t ljrf/ u/L g]kfn ;/sf/af6 To:tf] cfof]hgf :jLs[t ePsf] x'g' kg]{ cfof]hgf tof/ ug]{ 9fFrf M cfof]hgf :jLs[t ug]{ cfwf/ cg';"rL–# df pNn]v eP adf]lhd x'g] nfut cg'dfg, => ah]6 => sfo{qmd Cvnf M :jLs[t cfof]hgf sfof{Gjog ug{sf] nflu lj:t[t ;j]{If0f, 8«OË, l8hfOg, nfut cg'dfg / ;f] cg';f/ jflif{s sfo{qmd lglZrt u/L ;f]xL cfwf/df jflif{s ah]6 th'{df ug'{ kg]{

sfo{qmd :jLs[t ug]{] p2]Zo, gLltut nIo / :jLs[t ah]6 M sfof{nosf] p2]Zo, gLltut nIo / :jLs[t ah]6sf] cwLgdf /xL cfˆgf]] dGqfno / cGtu{t ;~rfng x'g] sfo{qmd dGqfnon] :jLs[t ug'{ kg]{ / :jLs[t ePsf] sfo{qmd s]Gb|Lo:t/sf] ePdf dGqfnon] ;f]sf] hfgsf/L /fli6«o of]hgf cfof]unfO{ lbg' kg]{ vr{ ug]{ lgsfodf !% lbg leq clVtof/L M :jLs[t jflif{s sfo{qmd / vr{ ug]{ clVtof/L ;DalGwt dGqfnon] cfly{s jif{ z'? ePsf] kGw| lbgleq ;DalGwt sfof{nodf k7fpg' kg]{ sfo{qmdsf] hfgsf/L sf]n]lgsf / /fof]cfdf lbg'kg]{ M ;DalGwt dGqfnon] :jLs[t jflif{s sfo{qmdsf] hfgsf/L ;DalGwt sf]if tyf n]vf lgoGqs sfof{no / /fli6«o of]hgf cfof]unfO{ lbg' kg]{5 . ;fy} ;DalGwt dGqfnon] vr{ ug]{ clVtof/Lsf] hfgsf/L ;DalGwt sf]if tyf n]vf lgoGqs sfof{nonfO{ lbg' kg]{ sfo{qmd ;+zf]wg ug]{ M :jLs[t sfo{qmd sfof{Gjog ubf{ :yfgLo kl/l:yltnfO{ ;d]t Wofgdf /fvL To:tf] sfo{qmdsf] p2]Zo, nIo, :jLs[t ah]6 / cfjlws of]hgf cg's"n x'g] u/L To:tf] sfo{qmdnfO{ ;+zf]wg ug{ cfjZos 7fg]df ;+zf]wg ug'{ kg]{ :ki6 sf/0f vf]nL tfn's dGqfnosf] :jLs[t lnO{ nfut ga9\g] u/L To:tf] sfo{qmddf cfjZos ;+zf]wg ug{ ;Sg]5 . o;/L sfo{qmddf ul/Psf] ;+zf]wgsf] hfgsf/L ;DalGwt dGqfno / sfof{non] /fli6«o of]hgf cfof]unfO{ lbg' kg]{5 .

j}b]lzs ;xfotf ah]6 ljj/0fdf ;dfj]z ug]{]{ M ;xfotf lng cy{ dGqfnosf] :jLs[tL M s'g} klg sfof{non] ljb]zL ;+3, ;+:yf, Ph]G;L jf /fi6«x¿af6 s'g} klg lsl;dsf] gubL jf lhG;L ;xfotf k|fKt ubf{ jf k|fKt ug]{ ;Demf}tf ubf{ /fli6«o of]hgf cfof]usf] k/fdz{ lnO{ cy{ dGqfnosf] :jLs[lt lng' kg]{ ;xfotf ah]6 / sfo{qmddf ;dfj]z ug]{ M k|fKt ePsf] jf x'g] ;xfotfnfO{ sfof{non] jflif{s sfo{qmd tyf ah]6df k|ltljlDat u/fO{ cfDbfgL vr{ ug'{ kg]{ / j}b]lzs ;xfotf ah]6df k|ltljlDjt ubf{ cy{ dGqfnon] ljlgof]hg ah]6 /sddf ;dfj]z ug'{ kg]{ j}b]lzs ;xfotf ;DaGwL ;Demf}tfsf] hfgsf/L M cy{ dGqfnon] ;Demf}tfsf] Ps Ps k|lt dxfn]vf k/LIfssf] sfof{no / dxfn]vf lgoGqs sfof{nodf tL; lbgleq k7fpg' kg]{

बजेट तर्जुमाका चरणहरू आगामी आ.व.को बजेट प्रक्षेपण प्रतिवेदन कामको विवरण जिम्मेवार निकाय समयावधि आगामी आ.व.को बजेट प्रक्षेपण प्रतिवेदन रा.यो.आ./अ.म./मन्त्रालयहरू कार्तिक दोस्रो हप्ता स्रोत समितिले बजेट समितिमा पेश गर्ने रा.यो.आ./स्रोत निर्धारण समिति कार्तिक तेस्रो हप्ता बजेट समितिले कुल बजेट आकार र सीमा निर्माण रा.यो.आ./अ.म. बजेट तथा कार्यक्रम महाशाखा मंसिर दोस्रो हप्ता बजेट तर्जुमा मार्गदर्शन र सीमा तयार गर्ने रा.यो.आ./अ.म. मंसिर तेस्रो हप्ता मन्त्रालयगत बजेट सीमा प्रविष्टी र मार्गदर्शन पठाउने मंसिर चौथो हप्ता मार्गदर्शन सहितको बजेट सीमा मातहतका निकायमा पठाउने मन्त्रालय/सम्बन्धित निकाय पुष दोस्रो हप्ता

बजेट तर्जुमाका r/0fx?... प्राप्त बजेट सीमा भित्र रही LMBIS प्रविष्टि गरी विभागमा पठाउने कार्यालय/ आयोजना माघ पहिलो हप्ता कार्यालयगत LMBIS प्रविष्टि पुनरावलोकन गरी मन्त्रालयमा पठाउने विभाग माघ चौथो हप्ता कार्यगत र नीतिगत मार्गदर्शन सहित विभागसँग छलफल मन्त्रालय/ निकाय फागुन पहिलो हप्ता मन्त्रालयतगत LMBIS प्रविष्टि अर्थ मन्त्रालय /रा.यो.आ.मा पठाउने मन्त्रालय/निकाय फागुन तेश्रो हप्ता कार्यक्रम तथा बजेटमा विस्तृत छलफल मन्त्रालय/ निकाय/ अ.म./ रा.यो.आ. चैत्र चौथो- बैशाख तेश्रो हप्ता बजेटको मस्यौदा तयारी अ.म. वैशाख चौथो हप्ता

मन्त्रालयगत बजेट सूचना प्रणाली (Line Ministry Budget Information System-LMBIS) वार्षिक बजेट तर्जुमाका चरणमा मन्त्रालय/निकाय वा अन्तर्गतका इकाईहरुबाट वार्षिक कार्य योजना अनुरुप विस्तृत रुपमा क्रियाकलाप सहित बजेट प्रस्ताव गर्न तयार गरिएको सूचना प्रविधिमा आधारित प्रणाली। बजेटलाई उपशीर्षक- खर्च शीर्षक- क्रियाकलाप- ईकाई- परिमाण तथा चौमासिक विभाजन सहितको तथ्याङ्कका आधारमा बजेट तर्जुमा गर्न स्थापित संयन्त्र।

मन्त्रालयगत बजेट सूचना प्रणाली... आर्थिक वर्ष २०७०/७१ देखि शुरु भएको। नियमित रुपमा अध्यावधिक हुदै आएको र हाल कार्यसंचालनस्तरका कार्यालयहरुबाटै कार्यक्रम प्रविष्टि गर्न थालिएको। बजेट खर्च गर्ने अख्तियारी पठाउन तथा कार्यक्रम स्वीकृति गरी समयमै बजेट कार्यान्वयन गर्न सहज भएको। LMBIS वाट नै रातो किताव (Red Book) तयार हुने गरेको। चालु आर्थिक वर्षको कार्यक्रम संशोधन LMBIS बाट नै हुने गरेको।

LMBIS sf] d'Vo ljifoj:t'x? Budget Ceiling Entry (बजेट सिलिङ प्रविष्टी) Ministry Ceiling Entry (मन्त्रालयगत सिलिङ प्रविष्टी) Defining Project / Sub-Project and Components (आयोजना/कार्यालय प्रविष्टी) Defining Activities (क्रियाकलाप प्रविष्टी) Preparing Annual Work Plan and Budget Proposal (बजेट प्रविष्टी/ वार्षिक कार्ययोजना प्रविष्टी) Procurement Plan Entry (खरीद योजना प्रविष्टी) Project Output Entry (आउटपुट प्रविष्टी) Generating Reports (विभिन्न प्रतिवेदनहरू) Revise Budget (कार्यक्रम संशोधन)

LMBIS sfof{Gjog kl/0ffd LMBIS kZrftsf] cj:yf बजेट तथा वार्षिक कार्यक्रम सँगै तयार हुने गरेको, LMBIS मा प्रविष्टी भएको बजेटलाई नै अख्तियारी कायम गरिएको, विस्तृत रुपमा छलफल गरी कायम गरिएको बजेटलाई राष्ट्रिय योजना आयोगबाट स्वीकृत गर्नु नपर्ने ब्यवस्था भएको, क्रियाकलापको पहिचान गरेरमात्र बजेट तर्जुमा गर्ने परिपाटीको शुरुवात भएको, कागजी पुष्टयाँई र प्रकृयागत जटीलताको अन्त्य भएको, बजेट अवण्डा राख्‍ने परिपाटीको न्यून हुदै गएको, सिलिङ भित्रै बजेट प्रस्ताव गर्ने परिपाटी शुरु भएको, बजेट र खर्चको स्थितिलाई तुलना गर्न सकिएको, वर्षको वीचमा नयाँ कार्यक्रम थप गर्ने प्रचलन न्यून हुँदै गएको, सूचना प्रविधिको संजाल विस्तार भई सार्वजनिक वित्तीय व्यवस्थापनमा पारदर्शिता कायम हुंदै गएको, LMBIS cl3sf] cj:yf मन्त्रालय तहबाटै मातहत निकायको बजेट प्रस्ताव गरिने, अत्याधिक केन्द्रीकरणको अवस्था, रकम अवण्डा राख्‍ने परिपाटी रहेको, कागजी प्रकृया धेरै पुरा गर्नु पर्ने, सूचना तथा तथ्याङ्कको पर्याप्त विश्‍लेषणको अभाव, बजेट पश्चात कार्यक्रम निर्धारण र स्वीकृत गर्ने प्रचलन, क्रियाकलापमा आधारित ईकाई, परिमाण तथा लागत अनुसार बजेट प्रस्ताव गर्न परिपाटी नभएको, बजेट छलफल भन्दा फरक कार्यक्रम स्वीकृत हुने सम्भावना रहेको,

cy{ dGqfnon] ah]6 tyf sfo{qmdnfO{ clGtd ?k lbg] ;a} lgsfoaf6 ah]6 tyf sfo{qmd k|fKt u/L cfjZos 5nkmn kZrft ah]6 tyf sfo{qmdnfO{ clGtd ¿k lbg] sfd cy{ dGqfnon] ug]{ ah]6 tyf sfo{s|dnfO{ clGtd ¿k lb+bf k]z x'g cfPsf]] ah]6 ljj/0f dfly cy{ dGqfnon] d'n'ssf] cfly{s l:ylt larf/ u/L ;DalGwt dGqfno / /fli6«o of]hgf cfof]u;+u k/fdz{ u/L yk–36 ug{ ;Sg] cy{ dGqfnon] ah]6 yk–36 ubf{ ;DalGwt dGqfno;+u 5nkmn u/L ;f]xL adf]lhd sfo{qmd klg ldnfpg nufpg' kg]{ ah]6 lgsf;f, vr{ tyf nIo / k|ult agfO{ k]z ug]{]{ M ah]6;fy ;+;bdf k]z ug{ dGqfno tyf cGtu{t sfof{nonfO{ lgsf;f ePsf] ah]6 /sd, vr{ tyf vr{ cg';f/sf] nIo / k|ult cy{ dGqfnodf k]z ug'{ ;a} dGqfnosf] pQ/bfloTj x'g]

;+ljwfgdf zf;g Joj:yf M tLg txsf] ;+/rgf /fHosf] ;+/rgf -wf/f %^_ M ;+3, k|b]z / :yfgLo tx u/L tLg tx / /fHozlQmsf] k|of]u ;+3, k|b]z / :yfgLo txn] o; ;+ljwfg tyf sfg"g adf]lhd ug{] /fHozlQmsf] afF8kmfF8 -wf/f %&_ M clwsf/sf] k|of]u tkl;n adf]lhd -!_ ;+3sf] clwsf/ cg';"rL–% M ;+ljwfg / ;+3Lo sfg"g adf]lhd x'g] -@_ k|b]zsf] clwsf/ cg';"rL–^ M ;+ljwfg / k|b]z sfg"g adf]lhd x'g] -#_ ;+3 / k|b]zsf] ;femf clwsf/ cg';"rL–& M ;+ljwfg, ;+3Lo sfg"g / k|b]z sfg"g adf]lhd x'g] -$_ :yfgLo txsf] clwsf/ cg';"rL–* M ;+ljwfg / ufpF ;ef jf gu/ ;efn] agfPsf] sfg"g adf]lhd x'g] -%_ ;+3, k|b]z / :yfgLo txsf] ;femf clwsf/ cg';"rL–(M ;+ljwfg / ;+3Lo sfg"g, k|b]z sfg"g / ufpF ;ef jf gu/ ;efn] agfPsf] sfg"g adf]lhd x'g]

;l~rt sf]if M tLg txsf] 5'6\6} ;+lrt sf]if ;+3Lo ;l~rt sf]if -wf/f !!^_ M u'7L /sd afx]s g]kfn ;/sf/nfO{ k|fKt x'g] ;a} k|sf/sf /fh:j, /fh:jsf] lwtf]df lnOPsf ;a} shf{, P]gsf] clwsf/ cGtu{t lbOPsf] h'g;'s} C0f c;'n x'Fbf k|fKt ePsf] ;a} wg / g]kfn ;/sf/nfO{ k|fKt x'g] cGo h'g;'s} /sd k|b]z ;l~rt sf]if -wf/f @)$_ M u'7L /sd afx]s k|b]z ;/sf/nfO{ k|fKt x'g] ;a} k|sf/sf /fh:j, /fh:jsf] lwtf]df lnOPsf ;a} shf{, k|b]z P]gsf] clwsf/ cGtu{t lbOPsf] h'g;'s} C0f c;'n x'Fbf k|fKt ePsf] ;a} wg / g]kfn ;/sf/af6 k|fKt x'g] cg'bfg Pj+ C0f /sd :yfgLo ;l~rt sf]if -wf/f @@(_ M -!_ :yfgLo tx cGtu{tsf k|To]s ufpFkflnsf / gu/kflnsfdf Ps :yfgLo ;l~rt sf]if /xg] / To:tf] sf]ifdf ufpFkflnsf jf gu/kflnsfnfO{ k|fKt x'g] ;a} k|sf/sf] /fh:j, g]kfn ;/sf/ / k|b]z ;/sf/af6 k|fKt x'g] cg'bfg tyf ufpFkflnsf jf gu/kflnsfn] lnPsf] C0f /sd / cGo ;|f]taf6 k|fKt x'g] /sd hDdf x'g]

;l~rt sf]if jf ;/sf/L sf]ifaf6 Joo M ;+3Lo -wf/f !!&_M ;+3Lo ;l~rt sf]ifdfly Jooef/ ePsf] /sd, -v_ ;+3Lo ljlgof]hg P]g adf]lhd vr{ x'g] /sd, -u_ k]ZsL P]g adf]lhd vr{ x'g] /sd, jf -3_ pwf/f] vr{ P]g adf]lhd Joo x'g] /sd . k|b]z - wf/f @)%_ -s_ k|b]z ;l~rt sf]ifdfly Jooef/ ePsf] /sd, -v_ ljlgof]hg P]g adf]lhd vr{ x'g] /sd, -u_ k]ZsL P]g adf]lhd vr{ x'g] /sd, jf -3_ pwf/f] vr{ P]gåf/f Joo x'g] /sd :yfgLo ;l~rt sf]ifaf6 ug{ ;lsg] vr{ ;DaGwL Joj:yf :yfgLo sfg"g adf]lhd x'g]5 .

tLg} txdf /fh:j / Joosf] cg'dfg ;+3Lo -wf/f !!(_= M g]kfn ;/sf/sf] cy{dGqLn] k|To]s cfly{s jif{ h]7 dxLgfsf] !% ut] jflif{s cg'dfg k]z ug'{ kg]{] M– -s_ /fh:jsf] cg'dfg, -v_ ;+3Lo ;l~rt sf]ifdfly Jooef/ x'g] cfjZos /sdx¿, / -u_ ;+3Lo ljlgof]hg P]g adf]lhd Joo x'g] cfjZos /sdx¿ . k|b]z -wf/f @)&_M k|b]zsf] cy{dGqLn] k|To]s cfly{s jif{sf] c;f/ ! ut] k|b]z ;ef ;dIf k]z ug]{ M -s_ /fh:jsf] cg'dfg, -v_ k|b]z ;l~rt sf]ifdfly Jooef/ x'g] cfjZos /sdx¿, / -u_ k|b]z ljlgof]hg P]g adf]lhd Joo x'g] cfjZos /sdx¿ . ufpFkflnsf / gu/kflnsf -wf/f @#)_ M ufpF sfo{kflnsf / gu/ sfo{kflnsfn] k|To]s cfly{s jif{sf] c;f/ !) ut] :yfgLo sfg"g adf]lhd ufpF ;ef jf gu/ ;efdf k]z u/L kfl/t u/fpg' kg]{ ufpF sfo{kflnsf jf gu/ sfo{kflnsfn] /fh:j / Joosf] cg'dfg k]z ubf{ 3f6f ah]6 lgdf{0f ug'{ kg]{ ePdf ;+3Lo sfg"g / k|b]z sfg"g adf]lhd 3f6f k"lt{ ug]{ ;|f]t ;d]tsf] k|:tfj ug'{ kg]{

:yfgLo tx M वार्षिक योजना तथा वजेट तर्जुमाका आधारहरु (क) नेपालको संविधान (ख) स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐन, २०७४ (ग) राष्ट्रिय प्राकृतिक स्रोत तथा वित्त आयोग ऐन, २०७४ (घ) अन्तर सरकारी वित्त व्यवस्थापन ऐन, २०७४ (ङ) संघीय र प्रदेश सरकारले जारी गरेका नीति, कानून तथा मापदण्डहरु (च) स्थानीय तहमा वजेट तर्जुमा, कार्यान्वयन, आर्थिक व्यवस्थापन तथा सम्पत्ति हस्तान्तरण सम्बन्धी निर्देशिका, २०७४ (छ) संघीय, प्रादेशिक र स्थानीय तहको आवधिक विकास योजना (ज) स्थानीय तहको मध्यमकालीन खर्च संरचना (झ) स्रोत साधन (ञ) विकासका अन्तरसम्बन्धित बिषयहरु (ट) नेपाल सरकारले अन्तर्राष्ट्रिय जगतमा जनाएका प्रतिबद्धताबाट सिर्जित दायित्वहरु, संघ र प्रदेश सरकारले अबलम्बन गरेका अन्य आर्थिक नीतिहरु आदि ।

:yfgLo tx M वार्षिक योजना तथा वजेटका प्राथमिकताहरु (क) आर्थिक विकास तथा गरिबी निवारणमा प्रत्यक्ष योगदान पुर्याउने, (ख) उत्पादनमूलक तथा छिटो प्रतिफल प्राप्त गर्न सकिने, (ग) जनताको जीवनस्तर, आम्दानी र रोजगारी बढ्ने, (घ) स्थानीय सहभागिता जुट्ने, स्वयम् सेवा परिचालन गर्न सकिने तथा लागत कम लाग्ने, (ङ) स्थानीय स्रोत साधन र सीपको अधिकतम प्रयोग हुने, (च) महिला, बालवालिका तथा पिछडिएका क्षेत्र र समुदायलाई प्रत्यक्ष लाभ पुग्ने, (छ) लैङ्गिक समानता र सामाजिक समावेशीकरण अभिबृद्धि हुने, (ज) दीगो विकास, वातावरणीय संरक्षण तथा सम्बर्दन गर्न सघाउ पुर्याउने, (झ) भाषिक तथा साँस्कृतिक पक्षको जगेर्ना र सामाजिक सद्भाव तथा एकता अभिवृद्धिमा सघाउ पुर्याउने, (ञ) स्थानीय तहले आवश्यक देखेका अन्य बिषयहरु ।

:yfgLo tx M वार्षिक विकास योजना तर्जुमा गर्दा ध्यान दिनुपर्ने बिषयहरु (क) संघ र प्रदेश सरकारको नीति, लक्ष्य, उद्देश्य, समय सीमा र प्रकृयासँग अनुकूल हुने, (ख) आवधिक विकास योजना र मध्यमकालीन खर्च संरचना अनुसार प्राथमिकताकाबिषयहरु, (ग) वातावरण संरक्षण, जलवायु परिवर्तन अनुकुलन, विपद् ब्यवस्थापन, (घ) सुशासन, लैङ्गिक तथा सामाजिक समावेशीकरण र लक्षित वर्गको सशक्तिकरणगर्ने जस्ता विकासका अन्तरसम्बन्धित बिषयहरु, (ङ) समाजका सबै वर्ग, क्षेत्र र समुदायको अधिकतम सहभागिता सुनिश्चित गर्ने बिषयहरु, (च) अन्तर स्थानीय तहको योजना कार्यान्वयनमा सघाउ पुग्ने बिषयहरु, (छ) विषय क्षेत्रगत तथा भौगोलिक सन्तुलन कायम गर्ने पक्षहरु ।

:yfgLo tx M योजना तर्जुमाका चरणहरु 1. वजेटको पूर्व तयारी आय व्ययको प्रक्षेपण गरिएको तथ्यांक सहितको विवरण संघीय सरकारमा पेश गर्ने -;+3Lo cy{ dGqfno, k'if d;fGt_ संघ र प्रदेशबाट वजेटको सीमा प्राप्त गर्ने : संघीय सरकारबाट राजश्व बाँडफाँड र वित्तीय समानीकरण अनुदान वापत फागुन मसान्त भित्र तथा प्रदेश सरकारवाट वित्तीय अनुदानको अनुमानित विवरण चैत्र मसान्त भित्र विषयगत क्षेत्र छुट्याउनेः आर्थिक विकास, सामाजिक विकास, पूर्वाधार विकास, वन, वातावरण तथा विपद् ब्यबस्थापन, सुशासन तथा संस्थागत विकास 2. स्रोत अनुमान तथा वजेट सीमा निर्धारण : स्थानीय राजस्व परामर्श समिति : राजस्वका स्रोत, दायरा र दर समेतको विश्लेषण स्रोत अनुमान तथा वजेट सीमा निर्धारण समिति: आन्तरिक आय, राजस्व बाँडफाँटबाट प्राप्त हुने रकम, अनुदान, ऋण र अन्य आयको प्रक्षेपण र सोको सन्तुलित वितरणको खाका वजेट सीमा निर्धारण गर्ने विधि: kflnsf uf}/a cfof]hgf, ;dk"/s tyf ;zt{ cg'bfg, kflnsf cTofjZos sfo{ / :yfgLo ;/sf/ ;+rfng P]g adf]lhd ;Dkfbg ug'{kg]{ sfo{x? आयोजना प्राथमिकीकरणका आधार : ढाँचा अनुरुप आयोजना प्राथमिकीकरणका आधारहरु तय

योजना तर्जुमाका चरणहरु 3. बस्ती तहका योजना छनौट : वडा समितिले 4. वडातहमा योजनाको छनौट तथा प्राथमिकीकरण 5. वजेट तथा कार्यक्रम तर्जुमा वजेट तथा कार्यक्रम तर्जुमा समितिको गठन -pkk|d'v . pkfWoIf, ;+of]hs_ बिषयगत योजना प्राथमिकिकरण वार्षिक वजेट तथा कार्यक्रम तर्जुमा : आवधिक योजनाको सोंच, लक्ष्य, उद्देश्य, रणनीति ; मध्यमकालीन खर्च संरचना, प्राप्त वजेट सीमा, मार्गदर्शन र योजनाप्राथमिकीकरणका आधारहरु; मापदण्ड पूरा गरेका योजनाहरुलाई समपुरक अनुदानबाट संचालन गर्नको लागि प्रस्ताव 6. गाऊँ वा नगर कार्यपालिकाबाट वजेट तथा कार्यक्रम स्वीकृति 7. गाऊँ वा नगर सभाबाट वजेट तथा कार्यक्रम स्वीकृति: वजेट तथा कार्यक्रम प्रस्तुतिः कार्यपालिकाको कुनै सदस्य मार्फत असार १० गतेभित्र गाउँ वा नगर सभामा प्रस्तुत वजेट तथा कार्यक्रम स्वीकृतिः वार्षिक नीति तथा कार्यक्रम, राजस्व र व्ययको अनुमान (वार्षिक वजेट) सभामा पेश भएको १५ दिन भित्र छलफलको काम सम्पन्न

tLg} txsf] बजेट व्यवस्था संघ प्रदेश स्थानीय अर्थ मन्त्रीले जेष्ठ १५ गते संघीय संसदका दुवै सदनको संयुक्त बैठकमा राजश्व र व्ययको बिवरण पेश गर्ने (धारा ११९) प्रदेश अर्थ मन्त्रीले प्रदेश सभामा राजश्व र व्ययको अनुमान पेश गर्ने (धारा २०७) राजश्व र व्ययको अनुमान गाउँ सभा वा नगर सभामा पेस गर्ने अघिल्लो आर्थिक बर्षको विनियोजित खर्च र लक्ष्य प्राप्तिको विवरण पेश गर्ने असार महिनाको एक गते भित्र आय व्ययको बिवरण पेश गर्ने मापदण्ड अनुसार घाटा बजेट पेश गर्ने भएमा श्रोत समेत पेश गर्ने असार १० गते भित्र सभामा पेश गर्ने नेपालको संविधान अ. स.बि. व्य. ऐन २०७४ स्था.स.सं.ऐन २०७४

email: suresh.pradhan74@yahoo.com wGojfb cell: (*$!#((&%@ email: suresh.pradhan74@yahoo.com